UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przeczyścić

Chronologizacja

SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. czyścić

1. szybę

Definicja

pobieżnie usunąć brud z powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przetrzeć

Cytaty

(...) biadoli sobie i popłakuje ot tak, żeby oczy przeczyścić.

źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Senność, 2009

Dziesięć minut przed naszym czasem możemy wejść, trzeba będzie trochę przeczyścić szyby.

źródło: KWSJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Schodził z rusztowania by przeczyścić okulary ochronne.

źródło: NKJP: Spadł z mostu, Dziennik Bałtycki, 2004-05-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeczyszczę
przeczyścimy
2 os. przeczyścisz
przeczyścicie
3 os. przeczyści
przeczyszczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeczyściłem
+(e)m przeczyścił
przeczyściłam
+(e)m przeczyściła
przeczyściłom
+(e)m przeczyściło
przeczyściliśmy
+(e)śmy przeczyścili
przeczyściłyśmy
+(e)śmy przeczyściły
2 os. przeczyściłeś
+(e)ś przeczyścił
przeczyściłaś
+(e)ś przeczyściła
przeczyściłoś
+(e)ś przeczyściło
przeczyściliście
+(e)ście przeczyścili
przeczyściłyście
+(e)ście przeczyściły
3 os. przeczyścił
przeczyściła
przeczyściło
przeczyścili
przeczyściły

bezosobnik: przeczyszczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeczyśćmy
2 os. przeczyść
przeczyśćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeczyściłbym
bym przeczyścił
przeczyściłabym
bym przeczyściła
przeczyściłobym
bym przeczyściło
przeczyścilibyśmy
byśmy przeczyścili
przeczyściłybyśmy
byśmy przeczyściły
2 os. przeczyściłbyś
byś przeczyścił
przeczyściłabyś
byś przeczyściła
przeczyściłobyś
byś przeczyściło
przeczyścilibyście
byście przeczyścili
przeczyściłybyście
byście przeczyściły
3 os. przeczyściłby
by przeczyścił
przeczyściłaby
by przeczyściła
przeczyściłoby
by przeczyściło
przeczyściliby
by przeczyścili
przeczyściłyby
by przeczyściły

bezosobnik: przeczyszczono by

bezokolicznik: przeczyścić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przeczyściwszy

gerundium: przeczyszczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przeczyszczenie
przeczyszczenia
D. przeczyszczenia
przeczyszczeń
C. przeczyszczeniu
przeczyszczeniom
B. przeczyszczenie
przeczyszczenia
N. przeczyszczeniem
przeczyszczeniami
Ms. przeczyszczeniu
przeczyszczeniach
W. przeczyszczenie
przeczyszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeczyszczony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeczyszczony
przeczyszczony
przeczyszczony
przeczyszczone
przeczyszczona
D. przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonej
C. przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonej
B. przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczony
przeczyszczone
przeczyszczoną
N. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczoną
Ms. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeczyszczeni
przeczyszczeni
przeczyszczone
przeczyszczone
D. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
C. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
B. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczone
N. przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
Ms. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych

odpowiednik aspektowy: przeczyszczać

Składnia

Rzosobowy + przeczyścić +
CO + (CZYM)

2. komin

Definicja

usunąć brud lub osady utrudniające przepływ czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  udrożnić
hiperonimy:  przetkać

Połączenia

  • przeczyścić uszy; broń, komin, styki

Cytaty

Zaraz po skończonej pracy należy maszynkę rozkręcić i umyć w ciepłej wodzie, z dodatkiem płynu Ludwik lub Skrzat i dokładnie wypłukać; sitko dobrze jest umyć ostrą szczotką, a dziurki przeczyścić zapałką.

źródło: KWSJP: Sosy, prasa, 1972

Pod drzewem stoi potulnie kobyła, obca, nie moja, zszokowana i drętwa, nie rozumie komend, wsiadam na nią, Staszek sadowi się za mną, jedziemy, lufę karabinu, jak każe przepis, przeczyszczę później.

źródło: KWSJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002

Klemy przeczyść papierem ściernym i posmaruj smarem silikonowym po to, by nie pokrywały się solami.

źródło: KWSJP: Wysoki połysk, prasa, 2001

Pokręcili śmigłem w jedną stronę, w drugą, zmęczyli się i odpoczywają. - Może by przeczyścić świece?

źródło: KWSJP: Janusz Meissner: Wiatr w podeszwach, 1976

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeczyszczę
przeczyścimy
2 os. przeczyścisz
przeczyścicie
3 os. przeczyści
przeczyszczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeczyściłem
+(e)m przeczyścił
przeczyściłam
+(e)m przeczyściła
przeczyściłom
+(e)m przeczyściło
przeczyściliśmy
+(e)śmy przeczyścili
przeczyściłyśmy
+(e)śmy przeczyściły
2 os. przeczyściłeś
+(e)ś przeczyścił
przeczyściłaś
+(e)ś przeczyściła
przeczyściłoś
+(e)ś przeczyściło
przeczyściliście
+(e)ście przeczyścili
przeczyściłyście
+(e)ście przeczyściły
3 os. przeczyścił
przeczyściła
przeczyściło
przeczyścili
przeczyściły

bezosobnik: przeczyszczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeczyśćmy
2 os. przeczyść
przeczyśćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeczyściłbym
bym przeczyścił
przeczyściłabym
bym przeczyściła
przeczyściłobym
bym przeczyściło
przeczyścilibyśmy
byśmy przeczyścili
przeczyściłybyśmy
byśmy przeczyściły
2 os. przeczyściłbyś
byś przeczyścił
przeczyściłabyś
byś przeczyściła
przeczyściłobyś
byś przeczyściło
przeczyścilibyście
byście przeczyścili
przeczyściłybyście
byście przeczyściły
3 os. przeczyściłby
by przeczyścił
przeczyściłaby
by przeczyściła
przeczyściłoby
by przeczyściło
przeczyściliby
by przeczyścili
przeczyściłyby
by przeczyściły

bezosobnik: przeczyszczono by

bezokolicznik: przeczyścić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przeczyściwszy

gerundium: przeczyszczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przeczyszczenie
przeczyszczenia
D. przeczyszczenia
przeczyszczeń
C. przeczyszczeniu
przeczyszczeniom
B. przeczyszczenie
przeczyszczenia
N. przeczyszczeniem
przeczyszczeniami
Ms. przeczyszczeniu
przeczyszczeniach
W. przeczyszczenie
przeczyszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeczyszczony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeczyszczony
przeczyszczony
przeczyszczony
przeczyszczone
przeczyszczona
D. przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonej
C. przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonej
B. przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczony
przeczyszczone
przeczyszczoną
N. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczoną
Ms. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeczyszczeni
przeczyszczeni
przeczyszczone
przeczyszczone
D. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
C. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
B. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczone
N. przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
Ms. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych

odpowiednik aspektowy: przeczyszczać

Składnia

bez ograniczeń + przeczyścić +
CO + (CZYM)

3. kogoś

Definicja

pot. 
wywołać wypróżnienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozwolnić

Cytaty

Jak wywołać niegroźną biegunkę, taką żeby przeczyściło człowieka trochę?

źródło: Internet

Kiedy przeczyściło go w domu, a nigdy mu się to wcześniej nie zdarzyło, zrobiliśmy te badania i weterynarz orzekł, że musi być na ścisłej diecie.

źródło: Internet

Na piwo dwa złote zawsze ci mogę dać, żeby cię przeczyściło.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

O Polsko moja szewca poszukuję, co z siarką strawę smokowi zgotuje, aby przeczyściła smoka wawelskiego, by żółć zeń wylazła, no i złość do tego.

źródło: NKJP: Bo najgorszy jest ambaras..., Gazeta Ubezpieczeniowa, 2010-05-05

Trzeba połknąć tego większą ilość. Wyszoruje kiszki, przeczyści, będziesz się doskonale czuł, psychicznie też.

źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeczyszczę
przeczyścimy
2 os. przeczyścisz
przeczyścicie
3 os. przeczyści
przeczyszczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeczyściłem
+(e)m przeczyścił
przeczyściłam
+(e)m przeczyściła
przeczyściłom
+(e)m przeczyściło
przeczyściliśmy
+(e)śmy przeczyścili
przeczyściłyśmy
+(e)śmy przeczyściły
2 os. przeczyściłeś
+(e)ś przeczyścił
przeczyściłaś
+(e)ś przeczyściła
przeczyściłoś
+(e)ś przeczyściło
przeczyściliście
+(e)ście przeczyścili
przeczyściłyście
+(e)ście przeczyściły
3 os. przeczyścił
przeczyściła
przeczyściło
przeczyścili
przeczyściły

bezosobnik: przeczyszczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeczyśćmy
2 os. przeczyść
przeczyśćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeczyściłbym
bym przeczyścił
przeczyściłabym
bym przeczyściła
przeczyściłobym
bym przeczyściło
przeczyścilibyśmy
byśmy przeczyścili
przeczyściłybyśmy
byśmy przeczyściły
2 os. przeczyściłbyś
byś przeczyścił
przeczyściłabyś
byś przeczyściła
przeczyściłobyś
byś przeczyściło
przeczyścilibyście
byście przeczyścili
przeczyściłybyście
byście przeczyściły
3 os. przeczyściłby
by przeczyścił
przeczyściłaby
by przeczyściła
przeczyściłoby
rzadziej by przeczyściło
przeczyściliby
by przeczyścili
przeczyściłyby
by przeczyściły

bezosobnik: przeczyszczono by

bezokolicznik: przeczyścić

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

przeczyściwszy

gerundium: przeczyszczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przeczyszczenie
przeczyszczenia
D. przeczyszczenia
przeczyszczeń
C. przeczyszczeniu
przeczyszczeniom
B. przeczyszczenie
przeczyszczenia
N. przeczyszczeniem
przeczyszczeniami
Ms. przeczyszczeniu
przeczyszczeniach
W. przeczyszczenie
przeczyszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeczyszczony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeczyszczony
przeczyszczony
przeczyszczony
przeczyszczone
przeczyszczona
D. przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczonej
C. przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonemu
przeczyszczonej
B. przeczyszczonego
przeczyszczonego
przeczyszczony
przeczyszczone
przeczyszczoną
N. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczoną
Ms. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeczyszczeni
przeczyszczeni
przeczyszczone
przeczyszczone
D. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
C. przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
przeczyszczonym
B. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczone
N. przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
przeczyszczonymi
Ms. przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych
przeczyszczonych

odpowiedniki aspektowe: czyścić , przeczyszczać

Składnia

Rznieżywotny + przeczyścić +
(KOGO)
Ø + przeczyścić +
KOGO

Frazeologizmy

ktoś przeczyścił komuś komin
Data ostatniej modyfikacji: 12.04.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj