UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lekko

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy lekko
stopień wyższy lżej

Pochodzenie

Zob. lekki

1. chodzić

Definicja

bez większego wysiłku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:  ciężko, mocno I

Połączenia

  • lekko chodzić, odkręcać się; oddychać; podnieść, wbiec; lekko się czyta, ogląda

Cytaty

Uniósł lekko zdobyczną kuszę, przyciskając policzek do kolby.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu, Księga I, cz. 1, 2005

Przeczytałem tę książkę dwa razy. Po raz pierwszy pobieżnie szukając znajomych osób i wydarzeń, drugi raz uważnie, rozdział po rozdziale. [...] Książkę lekko się czyta. Jest napisana dobrym językiem.

źródło: NKJP: Elżbieta Machoczek: Moja arkadia, Gazeta Krakowska, 2002-08-24

Od razu człowiekowi lżej się oddycha. Dopiero pół godziny minęło od uroczystego zakończenia roku, a już się czuło efekty: błoga cisza, spokój.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

To karimaty, które zostawiali tu pielgrzymi, którzy ich nie chcieli zabierać dalej. Świetnie. Ja nie mam żadnej, chciałem mieć jak najlżej, do spania nadają się tylko teoretycznie, ale za to do odpoczynku po drodze - znakomicie.

źródło: NKJP: Andrzej Kołaczkowski-Bochenek: Nie idź tam człowieku!, 2009

Składnia

Cz + lekko + bez ograniczeń

2. ubrać się

Definicja

tak, że nie ma dużo warstw

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  grubo I

Połączenia

  • lekko się ubierać, przykrywać

Cytaty

Wystarczy, że zaświeci słońce, a my przestajemy zważać na wczesnowiosenne chłody i zbyt lekko się ubieramy.

źródło: NKJP: Elżbieta Trenkler: Rozpalone gardło, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-03-17

Kiedy zaczęło się robić cieplej, Misia co tydzień przychodziła do kościoła lżej ubrana i jeszcze mocniej czuła na sobie wzrok Pawła Boskiego.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Otworzył oba zamki i zobaczył wspaniałe klejnoty, lekko przykryte muślinem.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Nieznane przygody Sherlocka Holmesa, 2002

Składnia

Cz + lekko + bez ograniczeń

3. na duszy

Definicja

tak, że ktoś nie ma żadnych trosk ani zmartwień

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  ciężko

Połączenia

  • lekko na duszy, na sercu

Cytaty

Od początku oboje mieliśmy ciężkie życie, nigdy nie było nam lekko.

źródło: NKJP: Anna Krasuska, Grażyna Skibicka, Mariusz Szczygieł (oprac.): Wielkanoc z „Gazetą”?, Gazeta Wyborcza, 1994-04-02

Po co o tym pisać? Wcale nie jestem pewien, czy jak je opiszę, będzie mi od tego lżej.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1993

Chociaż jednak serce broczyło krwią ze świeżo zadanej rany, było mi zarazem dziwnie lekko na duszy, co oznaczało, że przestałem się wreszcie karmić iluzjami i ostatecznie straciłem złudzenia.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

[…] pan Jankowiak pożegnał gospodynię i poszedł. Już mu było trochę lżej na sercu, jak zawsze, kiedy sobie z kimś spokojnie pogawędził.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

Składnia

Cz + lekko + bez ograniczeń

4. zmarznąć

Definicja

w niedużym stopniu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • lekko się przeziębić, zmarznąć; umalować się; chwiać się, pochylić się, skłonić się; przestraszyć się, rozczarować się, speszyć, uśmiechnąć się, zaniepokoić się, zmieszać się; obniżyć się, skurczyć się, wybrzuszyć się
  • lekko przywiędły, szpakowaty, zestresowany, zniecierpliwiony

Cytaty

Joachim zajął jego miejsce, wyciągnął metr z kieszeni roboczego kombinezonu, mierzył bez pośpiechu wysokość i głębokość wybranej od rana komory, przyświecając sobie czołową latarką i lekko pogwizdując.

źródło: NKJP: Łukasz Kacykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Najlżej ranny mężczyzna miał złamaną kostkę i był potłuczony.

źródło: NKJP: Michał Gigołła: Świadkowie pomagali ratować, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2002-05-12

W odróżnieniu od zwykłego chodu koszykarz porusza się na nogach lekko ugiętych w kolanach.

źródło: NKJP: Władimir Ljach: Koszykówka. Podręcznik dla studentów Akademii Wychowania Fizycznego, część I, 2003

Co można zobaczyć w czasie takich odwiedzin? Statyw z kroplówką, pod nim uśmiechnięta twarz, na kołdrze kryminał, na stoliku lekko przywiędłe kwiaty.

źródło: NKJP: Adriana Machowska: Wózek obdarzony duchem, Gazeta Wyborcza, 1993-08-03

Według portretu pamięciowego jeden z bandytów ma 40-45 lat, ok. 170 cm wzrostu, ciemne, lekko szpakowate włosy, średnią budowę ciała.

źródło: NKJP: Krystyna Kęsicka: Dobre rady po napadzie pod Święcicami, Gazeta Wyborcza, 1993-08-27

5. traktować

Definicja

nie uważając tego, o czym mowa, za ważne lub warte uwagi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lekce, nieważko

Połączenia

  • lekko mówić, traktować coś

Cytaty

[...] urbanistyka [...] jest to ten element naszej działalności, który będzie rzutował na wiele pokoleń naprzód, na wieleset lat naprzód, i tego nie można lekko traktować.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 31.03.2000

[...] na pewno nie wolno wierzyć w rzucane lekko, bez zastanowienia, wielkie słowa.

źródło: NKJP: Izabela Czuban, Gazeta Wrocławska, 2001-12-07

Frazeologizmy

lekko licząc
nie ma lekko

Przysłowia

Baba z wozu, koniom lżej
Lekko przyszło, lekko poszło
Data ostatniej modyfikacji: 13.05.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj