UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ostudzić

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ostudzę
 ostudzimy
2 os. ostudzisz
 ostudzicie
3 os. ostudzi
 ostudzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ostudziłem
+(e)m ostudził
 ostudziłam
+(e)m ostudziła
 ostudziłom
+(e)m ostudziło
 ostudziliśmy
+(e)śmy ostudzili
 ostudziłyśmy
+(e)śmy ostudziły
2 os. ostudziłeś
+(e)ś ostudził
 ostudziłaś
+(e)ś ostudziła
 ostudziłoś
+(e)ś ostudziło
 ostudziliście
+(e)ście ostudzili
 ostudziłyście
+(e)ście ostudziły
3 os. ostudził
 ostudziła
 ostudziło
 ostudzili
 ostudziły

bezosobnik: ostudzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ostudźmy
2 os. ostudź
 ostudźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ostudziłbym
bym ostudził
 ostudziłabym
bym ostudziła
 ostudziłobym
bym ostudziło
 ostudzilibyśmy
byśmy ostudzili
 ostudziłybyśmy
byśmy ostudziły
2 os. ostudziłbyś
byś ostudził
 ostudziłabyś
byś ostudziła
 ostudziłobyś
byś ostudziło
 ostudzilibyście
byście ostudzili
 ostudziłybyście
byście ostudziły
3 os. ostudziłby
by ostudził
 ostudziłaby
by ostudziła
 ostudziłoby
by ostudziło
 ostudziliby
by ostudzili
 ostudziłyby
by ostudziły

bezosobnik: ostudzono by

bezokolicznik: ostudzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ostudziwszy

gerundium: ostudzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: ostudzony

odpowiedniki aspektowe: studzić , ostudzać

1. wodę

Definicja

obniżyć temperaturę czegoś

Pochodzenie

Zob. studzić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodzić, oziębić
antonimy:  ogrzać

Połączenia

  • ostudzić ciasto, jajka, mięso, wodę, wywar, ziemniaki, zupę
  • ostudzić do jakiejś temperatury
  • ostudzić lekko, trochę
  • ostudzić i obrać, ostudzić i podawać, ostudzić i pokroić, ostudzić i posiekać, ostudzić i przetrzeć przez sito, ostudzić i wstawić do lodówki, ostudzić i wyłożyć na talerzyki, ostudzić i utrzeć z czymś, ostudzić i zawinąć w folię, ostudzić i zmielić, ostudzić i zmiksować; odcedzić i ostudzić, odsączyć i ostudzić, przegotować i ostudzić, udusić i ostudzić, ugotować i ostudzić, wyjąć z piekarnika i ostudzić, wymieszać i ostudzić

Cytaty

Cebulki obrać i pokroić w krążki. Zupę ostudzić i zmiksować.

źródło: NKJP: Książka kucharska, 2009-07-01, Internet

Zabrała szklankę z ostudzoną herbatą i poszła do swego pokoju.

źródło: KWSJP: Marta Tomaszewska: Tajemnica białego pokoju, 1977

Trzeba oczyścić wodę zabrudzoną, gotując ją albo też wystawiając na słońce, albo też zanurzając w niej aż do ostudzenia rozpalone do czerwoności żelazo.

źródło: KWSJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1970

Składnia

bez ograniczeń + ostudzić +
CO

2. emocje

Definicja

spowodować zmniejszenie intensywności czyichś uczuć lub czyjegoś zaangażowania w coś

Pochodzenie

Zob. studzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodzić
antonimy:  podgrzać

Połączenia

  • ostudzić atmosferę, entuzjazm, fantazję, fascynację, niezadowolenie, optymizm, temperament, zaangażowanie, zainteresowanie, zapał, żądzę; apetyty, chęci, emocje, nadzieje, namiętności, nastroje, stosunki, uczucia, zapędy; głowę, krew
  • ostudzić lekko, natychmiast, nieco, poważnie, skutecznie, szybko, trochę, wyraźnie, znacznie
  • próbować ostudzić

Cytaty

Wilk zaczął w końcu podejrzewać, że Kierlicz to Wojtek Smykała. - Gdyby tak było - ostudziła go Karolina - przewijałby się przez inne transakcje.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

Fabuła filmu jest prosta. Młoda dziennikarka pisze artykuł o tym, jakie zachowanie kobiety skutecznie ostudzi każdego faceta.

źródło: KWSJP: Jak stracić chłopaka w 10 dni, czyli błędy, jakie popełniamy najczęściej, Naj 2003, nr 34/35

- Mógłby pan być moim synem - ostudziła jego zapał kobieta, pomna męskiej przestrogi oficera.

źródło: KWSJP: Barbara Nawrocka-Dońska: Stolik z fotografią, 1975

Wiedział, że tylko czas zdoła ostudzić młodzieńczy gniew.

źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003

Kilka publicznych egzekucji ostudziło co zapalczywsze głowy.

źródło: KWSJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Składnia

bez ograniczeń + ostudzić +
KOGO/CO

3. gospodarkę

Definicja

książk. 
wpłynąć na zmniejszenie tempa rozwoju czegoś

Pochodzenie

Zob. studzić; kalka ang. to cool

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodzić, schłodzić

Połączenia

  • ostudzić gospodarkę, koniunkturę, popyt
  • ostudzić skutecznie

Cytaty

Korea dostanie 55 mld dolarów, pod warunkiem że m.in. ostudzi gospodarkę i otworzy swe granice na kapitał zagraniczny.

źródło: NKJP: Grażyna Strupczewska: 1208. sesja giełdy, Gazeta Wyborcza, 1997-12-05

NBP od wielu miesięcy próbuje zwiększyć skłonność do oszczędzania w złotych i ostudzić popyt na kredyt.

źródło: NKJP: Konrad Sadurski: Narodowy Bank Polski, Gazeta Wyborcza, 1997-12-13

Progresja podatkowa, nowe podatki itp. mogą być na tyle wysokie, aby skutecznie ostudzić rozgrzaną koniunkturę.

źródło: KWSJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998

Składnia

bez ograniczeń + ostudzić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 06.12.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN