UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

napaść II

I

czasownik

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

1. na bank

Definicja

agresywnie i niespodziewanie zaatakować w celu uczynienia krzywdy lub odebrania cennych rzeczy, które ktoś posiada lub które gdzieś się znajdują

Pochodzenie

psł. *napasti < *napadti 'napaść, spaść'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Połączenia

  • przestępca napadł; banda napadła; mężczyźni, rabusie, sprawcy napadli
  • napaść na dziecko, na dziewczynę, na kobietę; na przechodnia, na staruszka; na taksówkarza, na turystę; na agencję pocztową, na bank, na jubilera, na sklep, na tira
  • napaść w nocy
  • brutalnie napaść
  • napaść i okraść; napaść i pobić
  • napadnięty policjant, napadnięta kobieta; napadnięty przez nieznanego osobnika; krzyk napadniętego; pomóc napadniętemu; zostać napadniętym

Cytaty

Ostatni przypadek napadu w zasięgu kamery odnotowano dwa lata temu, kiedy to dwóch młodych mężczyzn napadło na kobietę zabierając jej torebkę.

źródło: NKJP: U. Michalska: Przasnysz: Kamera lepsza niż kara, Tygodnik Ciechanowski, 2007-07-05

Banda do której należał przestępca napadła na co najmniej 8 tirów.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Bandę założyli w więzieniu, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-22

10 lutego około godz. 17.00 dwóch nieznanych mężczyzn napadło na lombard przy ul. Rzeźniczej.

źródło: NKJP: (w): Napad na lombard, Nowiny Raciborskie, 2003-02-19

W marcu ubiegłego roku trzech mężczyzn napadło na oddział Powszechnego Banku Kredytowego na warszawskiej Pradze. Zamaskowani bandyci sterroryzowali ochroniarza: zaatakowali go gazem i przystawiając pistolet do głowy kazali mu się położyć na ziemi. Następnie z okienek kasowych zrabowali ok. 150 tys. zł.

źródło: NKJP: None: Banki zapraszają do kas, Dziennik Polski, 2001-06-15

W Płońsku na ul. Sienkiewicza ok. godz. 19.20 na idącą samotnie do pracy 42-letnią kobietę napadli dwaj młodzi mężczyźni.

źródło: NKJP: redakcja: Kronika policyjna, Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnę
 napadniemy
2 os. napadniesz
 napadniecie
3 os. napadnie
 napadną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłem
+(e)m napadł
 napadłam
+(e)m napadła
 napadłom
+(e)m napadło
 napadliśmy
+(e)śmy napadli
 napadłyśmy
+(e)śmy napadły
2 os. napadłeś
+(e)ś napadł
 napadłaś
+(e)ś napadła
 napadłoś
+(e)ś napadło
 napadliście
+(e)ście napadli
 napadłyście
+(e)ście napadły
3 os. napadł
 napadła
 napadło
 napadli
 napadły

bezosobnik: napadnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnijmy
2 os. napadnij
 napadnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłbym
bym napadł
 napadłabym
bym napadła
 napadłobym
bym napadło
 napadlibyśmy
byśmy napadli
 napadłybyśmy
byśmy napadły
2 os. napadłbyś
byś napadł
 napadłabyś
byś napadła
 napadłobyś
byś napadło
 napadlibyście
byście napadli
 napadłybyście
byście napadły
3 os. napadłby
by napadł
 napadłaby
by napadła
 napadłoby
by napadło
 napadliby
by napadli
 napadłyby
by napadły

bezosobnik: napadnięto by

bezokolicznik: napaść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napadłszy

gerundium: napadnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napadnięty

odpowiednik aspektowy: napadać

Składnia

Rzosobowy + napaść +
KOGO/CO
Rzosobowy + napaść +
na KOGO/CO

2. na kraj

Definicja

niespodziewanie zbrojnie zaatakować terytorium obcego państwa

Pochodzenie

psł. *napasti < *napadti 'napaść, spaść'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rapt

Połączenia

  • Niemcy napadły; Rosja napadła; terroryści napadli
  • napaść na Kuwejt, na Polskę, na Rosję, na ZSRR; na czyjś kraj
  • napaść zbrojnie
  • zostać napadniętym; napadnięty przez Niemcy, przez Rosjan

Cytaty

Zostaliśmy napadnięci przez Rosjan, których nasi komuniści wezwali na pomoc, kiedy już sami nie potrafili utrzymać zdobytej władzy.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Jego zdaniem, gdyby dziś ktoś napadł na Polskę, nie wiadomo byłoby, kto miałby stanąć na czele sił zbrojnych.

źródło: KWSJP: Beata Zalot: Większość jest głupia, prasa, 1999

My, przedmurze chrześcijaństwa, my, odsiecz Wiednia, a tacy nagle odsunięci od wydarzeń świata? Jak by nas terroryści napadli, to poprawiłoby się narodowe morale.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Kultura obrażonych, 2003

Uklękliśmy przed nimi, żebrząc łaski i czując się synami wszetecznego Babilonu, który napadł na ich kraj; jeźdźcy apokalipsy chwilę sycili się naszym upokorzeniem, a potem splunęli i oddalili się kłusem.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Rosja co dzień słuchała dziarskich komunikatów o „przywracaniu konstytucyjnego porządku” drogą unicestwiania bandytów w zbuntowanej republice i sekundowała swoim żołnierzom. Sekundowała tak, jakby to maleńka Czeczenia napadła na wielką Rosję, a nie odwrotnie.

źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnę
 napadniemy
2 os. napadniesz
 napadniecie
3 os. napadnie
 napadną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłem
+(e)m napadł
 napadłam
+(e)m napadła
 napadłom
+(e)m napadło
 napadliśmy
+(e)śmy napadli
 napadłyśmy
+(e)śmy napadły
2 os. napadłeś
+(e)ś napadł
 napadłaś
+(e)ś napadła
 napadłoś
+(e)ś napadło
 napadliście
+(e)ście napadli
 napadłyście
+(e)ście napadły
3 os. napadł
 napadła
 napadło
 napadli
 napadły

bezosobnik: napadnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnijmy
2 os. napadnij
 napadnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłbym
bym napadł
 napadłabym
bym napadła
 napadłobym
bym napadło
 napadlibyśmy
byśmy napadli
 napadłybyśmy
byśmy napadły
2 os. napadłbyś
byś napadł
 napadłabyś
byś napadła
 napadłobyś
byś napadło
 napadlibyście
byście napadli
 napadłybyście
byście napadły
3 os. napadłby
by napadł
 napadłaby
by napadła
 napadłoby
by napadło
 napadliby
by napadli
 napadłyby
by napadły

bezosobnik: napadnięto by

bezokolicznik: napaść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napadłszy

gerundium: napadnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napadnięty

odpowiednik aspektowy: napadać

Składnia

Rzosobowy + napaść +
na KOGO/CO

3. słownie

Definicja

gwałtownie, ostro kogoś skrytykować

Pochodzenie

psł. *napasti < *napadti 'napaść, spaść'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  hulnąć, zaatakować
hiperonimy:  skrytykować

Połączenia

  • gazety, krytycy napadną

Cytaty

– Wyjąłbyś łapska z kieszeni, jak z kobietą rozmawiasz! – napadła na niego, ledwie przekroczył próg. Była uczulona na złe maniery, zwłaszcza w męskim wydaniu.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007

Jeżeli cokolwiek wydostanie się na zewnątrz, to natychmiast napadną na nas gazety.

źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005

W maju 1990 r. Andrzej Milczanowski został zastępcą Krzysztofa Kozłowskiego, szefa UOP. Na prywatnym spotkaniu dziennikarki związane z prasą podziemną napadły go za to, że on, człowiek przez lata walczący ze Służbą Bezpieczeństwa, wchodzi w struktury policyjne.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: SZPIEG ZE STYROPIANU, Gazeta Wyborcza, 1994-09-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnę
 napadniemy
2 os. napadniesz
 napadniecie
3 os. napadnie
 napadną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłem
+(e)m napadł
 napadłam
+(e)m napadła
 napadłom
+(e)m napadło
 napadliśmy
+(e)śmy napadli
 napadłyśmy
+(e)śmy napadły
2 os. napadłeś
+(e)ś napadł
 napadłaś
+(e)ś napadła
 napadłoś
+(e)ś napadło
 napadliście
+(e)ście napadli
 napadłyście
+(e)ście napadły
3 os. napadł
 napadła
 napadło
 napadli

bezosobnik: napadnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnijmy
2 os. napadnij
 napadnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłbym
bym napadł
 napadłabym
bym napadła
 napadłobym
bym napadło
 napadlibyśmy
byśmy napadli
 napadłybyśmy
byśmy napadły
2 os. napadłbyś
byś napadł
 napadłabyś
byś napadła
 napadłobyś
byś napadło
 napadlibyście
byście napadli
 napadłybyście
byście napadły
3 os. napadłby
by napadł
 napadłaby
by napadła
 napadłoby
by napadło
 napadliby
by napadli
 napadłyby
by napadły

bezosobnik: napadnięto by

bezokolicznik: napaść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napadłszy

gerundium: napadnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napadnięty

odpowiednik aspektowy: napadać

Składnia

Rzosobowy + napaść +
na KOGO/CO

4. o chandrze, kaszlu

Definicja

gwałtownie przejawić się w czyimś organizmie

Pochodzenie

psł. *napasti < *napadti 'napaść, spaść'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • chandra, chęć, ciekawość, myśl; choroba, duszność napadła kogoś; coś napadło kogoś; przemyślenia, wątpliwości napadły kogoś

Cytaty

Do Świąt został jeszcze ponad miesiąc, ale w sklepowych witrynach już pojawiły się choinki. Może właśnie to sprawiło, że napadła mnie największa chandra ze wszystkich chandr po wypadku.

źródło: NKJP: Michał Pol: PIŁKA NOŻNA, Gazeta Wyborcza, 1995-12-30

Ale już po chwili napadły go jakieś wątpliwości, bo jakby już mniej służbiście zamamrotał: - Tak jest, tego ten. My go, nu, zaraz my go tu... choćby z podziemi! - i zaciął się.

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Ostatnio coś mnie napadło, żeby mieć węża. Od jakiegoś kogoś co ma hodowlę węży słyszałam, że dla początkujących (czyli dla mnie) najlepszy będzie boa tęczowy może ktoś ma?

źródło: NKJP: Internet

I znowu napadła mnie myśl, że może On wcale nie jest Polakiem, ale kimś, kogo Polska zupełnie nie obchodzi [...].

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

Wiele lat po moim domniemanym przyjściu na świat napadła mnie ciekawość, o której godzinie przyszedłem.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnę
 napadniemy
2 os. napadniesz
 napadniecie
3 os. napadnie
 napadną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłem
+(e)m napadł
 napadłam
+(e)m napadła
 napadłom
+(e)m napadło
 napadliśmy
+(e)śmy napadli
 napadłyśmy
+(e)śmy napadły
2 os. napadłeś
+(e)ś napadł
 napadłaś
+(e)ś napadła
 napadłoś
+(e)ś napadło
 napadliście
+(e)ście napadli
 napadłyście
+(e)ście napadły
3 os. napadł
 napadła
 napadło
 napadli
 napadły

bezosobnik: napadnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napadnijmy
2 os. napadnij
 napadnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napadłbym
bym napadł
 napadłabym
bym napadła
 napadłobym
bym napadło
 napadlibyśmy
byśmy napadli
 napadłybyśmy
byśmy napadły
2 os. napadłbyś
byś napadł
 napadłabyś
byś napadła
 napadłobyś
byś napadło
 napadlibyście
byście napadli
 napadłybyście
byście napadły
3 os. napadłby
by napadł
 napadłaby
by napadła
 napadłoby
by napadło
 napadliby
by napadli
 napadłyby
by napadły

bezokolicznik: napaść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napadłszy

gerundium: napadnięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napadnięty

odpowiednik aspektowy: napadać

Składnia

Rznieżywotny + napaść +
KOGO

5. czekoladą

Definicja

dać komuś bardzo dużo do jedzenia

Pochodzenie

Zob. paść (krowy na łące)

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Połączenia

  • napasiony brzuch; napasiony czekoladą, kiełbasą

Cytaty

Do kogo ma mieć pretensje? Do babci, że ją w młodości napasła. I czy schudnie teraz czy nie pretensja jest uzasadniona. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy dziecko jest karmione normalnie, ma normalną sylwetkę, a w dorosłym życiu popada w łakomstwo, tyje i narzeka że jest grube. Tu pretensja tylko do siebie.

źródło: NKJP: Internet

[...] kursowałam wczoraj między parterem a I piętrem, usiłując zajmować się jednym i drugim dzieckiem, psem moich rodziców, babcią oraz [...] bratem ciotecznym, który przyjechał do Maćka, jak się okazało z czekoladą. Nie było mnie na dole przez parę minut [...] jak wróciłam, Maciek już był napasiony.

źródło: NKJP: Internet

Doskonałe miejsce na poranne śniadanie przy dobrej kawie, człowiek napasiony do obiadu i jeszcze nie dotarła tu dyskryminacja palących, super.

źródło: Internet

Po krótkim drugim śniadaniu kieruję swój pusty brzuch ku Bacówce pod Bereśniekiem. Brzuch zostaje napasiony kiełbasą [...], a oczy widokiem na odsłaniające się po burzy Tatry.

źródło: Internet

Rodzinka napasiona, więc mam chwilę czasu na pobuszowanie w sieci.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napasę
 napasiemy
2 os. napasiesz
 napasiecie
3 os. napasie
 napasą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napasłem
+(e)m napasł
 napasłam
+(e)m napasła
 napasłom
+(e)m napasło
 napaśliśmy
+(e)śmy napaśli
 napasłyśmy
+(e)śmy napasły
2 os. napasłeś
+(e)ś napasł
 napasłaś
+(e)ś napasła
 napasłoś
+(e)ś napasło
 napaśliście
+(e)ście napaśli
 napasłyście
+(e)ście napasły
3 os. napasł
 napasła
 napasło
 napaśli
 napasły

bezosobnik: napasiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napaśmy
2 os. napaś
 napaście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napasłbym
bym napasł
 napasłabym
bym napasła
 napasłobym
bym napasło
 napaślibyśmy
byśmy napaśli
 napasłybyśmy
byśmy napasły
2 os. napasłbyś
byś napasł
 napasłabyś
byś napasła
 napasłobyś
byś napasło
 napaślibyście
byście napaśli
 napasłybyście
byście napasły
3 os. napasłby
by napasł
 napasłaby
by napasła
 napasłoby
by napasło
 napaśliby
by napaśli
 napasłyby
by napasły

bezosobnik: napasiono by

bezokolicznik: napaść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napasłszy

gerundium: napasienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napasiony

odpowiednik aspektowy: napasać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rzosobowy + napaść +
KOGO + (CZYM)

6. krowy

Definicja

pot. 
pozwolić zwierzętom gospodarskim najeść się

Pochodzenie

Zob. paść (krowy na łące)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

  • napaść gęsi, krowy, owce

Cytaty

Wiosna przywitana, Wielkanoc tuż, tuż, tylko tego śniegu i minusowej temperatury jakby wciąż za dużo i to nie tylko w Sudole. Oto fragmenty przyśpiewek, które wykonywała młodzież: Marzanna A Marzanna krasna rada gęsi pasła, napasła ich na łące w zielonej mazelonce.

źródło: NKJP: (ma.w): Marzanna i lotko, Nowiny Raciborskie, 2003-04-09

Jeszcze krowy bym jako tako napasł, ale już pługa bałbym się wziąć w ręce, bałbym się, że mi cepigi z rąk umkną, że mi się znarowi i nie ja nim, tylko on mną pokieruje.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967

[...] na wieczór przyganiałem krowy z łąk, siedziała na tych schodach, spowita już w zmierzchu, że nawet te jej rude włosy traciły rudość i wydawały się szare, i taką samą szarością brzmiały jej słowa, które od niechcenia na mój widok rzucała: - Dobrześ dzisiaj napasł. Źleś dzisiaj napasł.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napasę
 napasiemy
2 os. napasiesz
 napasiecie
3 os. napasie
 napasą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napasłem
+(e)m napasł
 napasłam
+(e)m napasła
 napasłom
+(e)m napasło
 napaśliśmy
+(e)śmy napaśli
 napasłyśmy
+(e)śmy napasły
2 os. napasłeś
+(e)ś napasł
 napasłaś
+(e)ś napasła
 napasłoś
+(e)ś napasło
 napaśliście
+(e)ście napaśli
 napasłyście
+(e)ście napasły
3 os. napasł
 napasła
 napasło
 napaśli
 napasły

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napaśmy
2 os. napaś
 napaście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napasłbym
bym napasł
 napasłabym
bym napasła
 napasłobym
bym napasło
 napaślibyśmy
byśmy napaśli
 napasłybyśmy
byśmy napasły
2 os. napasłbyś
byś napasł
 napasłabyś
byś napasła
 napasłobyś
byś napasło
 napaślibyście
byście napaśli
 napasłybyście
byście napasły
3 os. napasłby
by napasł
 napasłaby
by napasła
 napasłoby
by napasło
 napaśliby
by napaśli
 napasłyby
by napasły

bezosobnik: napasiono by

bezokolicznik: napaść

gerundium: napasienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napasiony

odpowiednik aspektowy: napasać

Składnia

Rzosobowy + napaść +
CO

Frazeologizmy

ktoś napasł oczy czymś
ktoś napasł wzrok czymś
Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN