UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oszukiwać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. oszukać

1. że wszystko jest w porządku

Definicja

w celu osiągnięcia korzyści powodować powstanie u kogoś przekonania, że coś jest prawdziwe lub zgodne z przyjętymi regułami, podczas gdy takie nie jest

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kantować, nacinać, ocyganiać, oszwabiać, rżnąć, szachrować, szwabić

Połączenia

  • oszukiwać ludzi; męża, żonę; rodziców; matkę, ojca; nauczycieli; górników, rolników; obywateli, społeczeństwo; przeciwników; naród, wyborców; państwo, władze; opinię publiczną; klientów, konsumentów; budżet/skarb państwa
  • oszukiwać na wadze; na mięsie, na wędlinie; na piwie; na materiałach; na podatkach, na VAT; przy głosowaniu, przy liczeniu
  • sposoby na oszukiwanie; oszukiwany przez media, przez rząd

Cytaty

[...] przy pierwszej okazji opowiedziałam moim młodym współpracownikom, że media ich oszukują.

źródło: NKJP: Współpracownik: Witajcie w krainie kontrastów, Tygodnik Ciechanowski, 2004-11-13

Nie liczy na zrozumienie ani zaakceptowanie swojego odejścia z kapłaństwa, ale liczy na poszanowanie jego osobistej decyzji. Wie, że łatwiej jest ludziom potępiać niż zrozumieć, ale twierdzi, że gdyby został, oszukiwałby w ten sposób innych i siebie.

źródło: NKJP: Współpracownik: Porzucił sutannę..., Tygodnik Ciechanowski, 2005-06-15

Pani jej nie wierzy. Ona oszukuje, że jest głodna. Raz chciałam ją zabrać na obiad. Powiedziała, że nie potrzebuje jedzenia, tylko pieniędzy na leki.

źródło: NKJP: Małgorzata Wyszyńska: Pieniądze leżą na ulicy, Gazeta Wyborcza, 1993-11-23

Inni nasi rozmówcy dawali nam do zrozumienia, że aby wyjść na swoje, muszą oszukiwać na materiałach - dając tańsze i gorsze części.

źródło: NKJP: Maciej Gorzeliński: Właściciele warsztatów samochodowych płacą łapówki, by mieć klientów, Gazeta Wyborcza, 1996-05-10

W tej atmosferze nawet marszałek Sejmu popadł w moralny relatywizm i o to, że posłowie oszukują przy głosowaniu, miał pretensje do dziennikarzy, którzy rzecz ujawnili.

źródło: NKJP: Teresa Bogucka: NOWE CZASY, NOWE OBYCZAJE, Gazeta Wyborcza, 1993-02-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oszukuję
oszukujemy
2 os. oszukujesz
oszukujecie
3 os. oszukuje
oszukują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oszukiwałem
+(e)m oszukiwał
oszukiwałam
+(e)m oszukiwała
oszukiwałom
+(e)m oszukiwało
oszukiwaliśmy
+(e)śmy oszukiwali
oszukiwałyśmy
+(e)śmy oszukiwały
2 os. oszukiwałeś
+(e)ś oszukiwał
oszukiwałaś
+(e)ś oszukiwała
oszukiwałoś
+(e)ś oszukiwało
oszukiwaliście
+(e)ście oszukiwali
oszukiwałyście
+(e)ście oszukiwały
3 os. oszukiwał
oszukiwała
oszukiwało
oszukiwali
oszukiwały

bezosobnik: oszukiwano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę oszukiwał
będę oszukiwać
będę oszukiwała
będę oszukiwać
będę oszukiwało
będę oszukiwać
będziemy oszukiwali
będziemy oszukiwać
będziemy oszukiwały
będziemy oszukiwać
2 os. będziesz oszukiwał
będziesz oszukiwać
będziesz oszukiwała
będziesz oszukiwać
będziesz oszukiwało
będziesz oszukiwać
będziecie oszukiwali
będziecie oszukiwać
będziecie oszukiwały
będziecie oszukiwać
3 os. będzie oszukiwał
będzie oszukiwać
będzie oszukiwała
będzie oszukiwać
będzie oszukiwało
będzie oszukiwać
będą oszukiwali
będą oszukiwać
będą oszukiwały
będą oszukiwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oszukujmy
2 os. oszukuj
oszukujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oszukiwałbym
bym oszukiwał
oszukiwałabym
bym oszukiwała
oszukiwałobym
bym oszukiwało
oszukiwalibyśmy
byśmy oszukiwali
oszukiwałybyśmy
byśmy oszukiwały
2 os. oszukiwałbyś
byś oszukiwał
oszukiwałabyś
byś oszukiwała
oszukiwałobyś
byś oszukiwało
oszukiwalibyście
byście oszukiwali
oszukiwałybyście
byście oszukiwały
3 os. oszukiwałby
by oszukiwał
oszukiwałaby
by oszukiwała
oszukiwałoby
by oszukiwało
oszukiwaliby
by oszukiwali
oszukiwałyby
by oszukiwały

bezosobnik: oszukiwano by

bezokolicznik: oszukiwać

imiesłów przysłówkowy współczesny: oszukując

gerundium: oszukiwanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oszukiwanie
oszukiwania
D. oszukiwania
oszukiwań
C. oszukiwaniu
oszukiwaniom
B. oszukiwanie
oszukiwania
N. oszukiwaniem
oszukiwaniami
Ms. oszukiwaniu
oszukiwaniach
W. oszukiwanie
oszukiwania

imiesłów przymiotnikowy czynny: oszukujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. oszukujący
oszukujący
oszukujący
oszukujące
oszukująca
D. oszukującego
oszukującego
oszukującego
oszukującego
oszukującej
C. oszukującemu
oszukującemu
oszukującemu
oszukującemu
oszukującej
B. oszukującego
oszukującego
oszukujący
oszukujące
oszukującą
N. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującą
Ms. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. oszukujący
oszukujący
oszukujące
oszukujące
D. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujących
C. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
B. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujące
N. oszukującymi
oszukującymi
oszukującymi
oszukującymi
Ms. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszukiwany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. oszukiwany
oszukiwany
oszukiwany
oszukiwane
oszukiwana
D. oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanej
C. oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanej
B. oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwany
oszukiwane
oszukiwaną
N. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwaną
Ms. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. oszukiwani
oszukiwani
oszukiwane
oszukiwane
D. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
C. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
B. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwane
N. oszukiwanymi
oszukiwanymi
oszukiwanymi
oszukiwanymi
Ms. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych

odpowiednik aspektowy: oszukać

Składnia

bez ograniczeń + oszukiwać +
KOGO + (że ZDANIE)
bez ograniczeń + oszukiwać +
KOGO + (na CZYM | przy CZYM)

2. na jakąś kwotę

Definicja

przywłaszczać sobie pewną kwotę przy okazji jakiejś transakcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Połączenia

  • oszukiwać na jakąś kwotę, na dużą/małą sumę

Cytaty

Makler z banku Societe Generale został skazany […] na pięć lat więzienia, w tym dwa lata w zawieszeniu […] za oszustwo i spowodowanie w 2008 roku rekordowej straty w tym banku. Wniosek jest jeden [...] w Europie opłaca się oszukiwać na duże kwoty pieniędzy.

źródło: Internet

87 proc. e-firm oszukiwało fiskusa.

źródło: Internet

Specjalizuje się w uwodzeniu i oszukiwaniu na duże sumy pieniędzy kobiet.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oszukuję
oszukujemy
2 os. oszukujesz
oszukujecie
3 os. oszukuje
oszukują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oszukiwałem
+(e)m oszukiwał
oszukiwałam
+(e)m oszukiwała
oszukiwałom
+(e)m oszukiwało
oszukiwaliśmy
+(e)śmy oszukiwali
oszukiwałyśmy
+(e)śmy oszukiwały
2 os. oszukiwałeś
+(e)ś oszukiwał
oszukiwałaś
+(e)ś oszukiwała
oszukiwałoś
+(e)ś oszukiwało
oszukiwaliście
+(e)ście oszukiwali
oszukiwałyście
+(e)ście oszukiwały
3 os. oszukiwał
oszukiwała
oszukiwało
oszukiwali
oszukiwały

bezosobnik: oszukiwano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę oszukiwał
będę oszukiwać
będę oszukiwała
będę oszukiwać
będę oszukiwało
będę oszukiwać
będziemy oszukiwali
będziemy oszukiwać
będziemy oszukiwały
będziemy oszukiwać
2 os. będziesz oszukiwał
będziesz oszukiwać
będziesz oszukiwała
będziesz oszukiwać
będziesz oszukiwało
będziesz oszukiwać
będziecie oszukiwali
będziecie oszukiwać
będziecie oszukiwały
będziecie oszukiwać
3 os. będzie oszukiwał
będzie oszukiwać
będzie oszukiwała
będzie oszukiwać
będzie oszukiwało
będzie oszukiwać
będą oszukiwali
będą oszukiwać
będą oszukiwały
będą oszukiwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oszukujmy
2 os. oszukuj
oszukujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oszukiwałbym
bym oszukiwał
oszukiwałabym
bym oszukiwała
oszukiwałobym
bym oszukiwało
oszukiwalibyśmy
byśmy oszukiwali
oszukiwałybyśmy
byśmy oszukiwały
2 os. oszukiwałbyś
byś oszukiwał
oszukiwałabyś
byś oszukiwała
oszukiwałobyś
byś oszukiwało
oszukiwalibyście
byście oszukiwali
oszukiwałybyście
byście oszukiwały
3 os. oszukiwałby
by oszukiwał
oszukiwałaby
by oszukiwała
oszukiwałoby
by oszukiwało
oszukiwaliby
by oszukiwali
oszukiwałyby
by oszukiwały

bezosobnik: oszukiwano by

bezokolicznik: oszukiwać

imiesłów przysłówkowy współczesny: oszukując

gerundium: oszukiwanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oszukiwanie
oszukiwania
D. oszukiwania
oszukiwań
C. oszukiwaniu
oszukiwaniom
B. oszukiwanie
oszukiwania
N. oszukiwaniem
oszukiwaniami
Ms. oszukiwaniu
oszukiwaniach
W. oszukiwanie
oszukiwania

imiesłów przymiotnikowy czynny: oszukujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. oszukujący
oszukujący
oszukujący
oszukujące
oszukująca
D. oszukującego
oszukującego
oszukującego
oszukującego
oszukującej
C. oszukującemu
oszukującemu
oszukującemu
oszukującemu
oszukującej
B. oszukującego
oszukującego
oszukujący
oszukujące
oszukującą
N. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującą
Ms. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. oszukujący
oszukujący
oszukujące
oszukujące
D. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujących
C. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
B. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujące
N. oszukującymi
oszukującymi
oszukującymi
oszukującymi
Ms. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszukiwany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. oszukiwany
oszukiwany
oszukiwany
oszukiwane
oszukiwana
D. oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanej
C. oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanej
B. oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwany
oszukiwane
oszukiwaną
N. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwaną
Ms. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. oszukiwani
oszukiwani
oszukiwane
oszukiwane
D. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
C. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
B. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwane
N. oszukiwanymi
oszukiwanymi
oszukiwanymi
oszukiwanymi
Ms. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych

odpowiednik aspektowy: oszukać

Składnia

Rzosobowy + oszukiwać +
KOGO + na CO

3. stwarzać pozory prawdy

Definicja

stwarzać pozory prawdy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • alkohol oszukuje; narkotyki oszukują; lustro nie oszukuje

Cytaty

W naszych programach pokazujemy też straty, jakie pojawiają się po spożyciu choćby piwa [...]. Przekonujemy, że alkohol oszukuje, daje tylko złudzenie dorosłości.

źródło: NKJP: Coraz częściej po kieliszek sięgają dzieci z dobrych domów Piwo wszędzie, Gazeta Wrocławska, 1999

I tutaj też, jak w wielu innych sprawach, alkohol oszukuje. Dzięki niemu nie powstają prawdziwe więzi między ludźmi, tylko ich namiastka: pozorne zaprzyjaźnienie, pozorne zakochanie, pozorne koleżeństwo.

źródło: NKJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni : proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994

Dobrze, że lustro nie oszukuje. Co za różnica ile się waży, albo ma się fajne ciało [...] albo nie i nawet jak waga będzie pokazywać 5 kg więcej, a będą to mięśnie, to dla mnie super.

źródło: Internet

Za taką próbę szukania łatwego „szczęścia” wielu ludzi płaci życiem, gdyż alkohol, podobnie jak narkotyk, oszukuje, uzależnia i zabija.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oszukuję
oszukujemy
2 os. oszukujesz
oszukujecie
3 os. oszukuje
oszukują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oszukiwałem
+(e)m oszukiwał
oszukiwałam
+(e)m oszukiwała
oszukiwałom
+(e)m oszukiwało
oszukiwaliśmy
+(e)śmy oszukiwali
oszukiwałyśmy
+(e)śmy oszukiwały
2 os. oszukiwałeś
+(e)ś oszukiwał
oszukiwałaś
+(e)ś oszukiwała
oszukiwałoś
+(e)ś oszukiwało
oszukiwaliście
+(e)ście oszukiwali
oszukiwałyście
+(e)ście oszukiwały
3 os. oszukiwał
oszukiwała
oszukiwało
oszukiwali
oszukiwały

bezosobnik: oszukiwano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę oszukiwał
będę oszukiwać
będę oszukiwała
będę oszukiwać
będę oszukiwało
będę oszukiwać
będziemy oszukiwali
będziemy oszukiwać
będziemy oszukiwały
będziemy oszukiwać
2 os. będziesz oszukiwał
będziesz oszukiwać
będziesz oszukiwała
będziesz oszukiwać
będziesz oszukiwało
będziesz oszukiwać
będziecie oszukiwali
będziecie oszukiwać
będziecie oszukiwały
będziecie oszukiwać
3 os. będzie oszukiwał
będzie oszukiwać
będzie oszukiwała
będzie oszukiwać
będzie oszukiwało
będzie oszukiwać
będą oszukiwali
będą oszukiwać
będą oszukiwały
będą oszukiwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oszukujmy
2 os. oszukuj
oszukujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oszukiwałbym
bym oszukiwał
oszukiwałabym
bym oszukiwała
oszukiwałobym
bym oszukiwało
oszukiwalibyśmy
byśmy oszukiwali
oszukiwałybyśmy
byśmy oszukiwały
2 os. oszukiwałbyś
byś oszukiwał
oszukiwałabyś
byś oszukiwała
oszukiwałobyś
byś oszukiwało
oszukiwalibyście
byście oszukiwali
oszukiwałybyście
byście oszukiwały
3 os. oszukiwałby
by oszukiwał
oszukiwałaby
by oszukiwała
oszukiwałoby
by oszukiwało
oszukiwaliby
by oszukiwali
oszukiwałyby
by oszukiwały

bezosobnik: oszukiwano by

bezokolicznik: oszukiwać

imiesłów przysłówkowy współczesny: oszukując

gerundium: oszukiwanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oszukiwanie
oszukiwania
D. oszukiwania
oszukiwań
C. oszukiwaniu
oszukiwaniom
B. oszukiwanie
oszukiwania
N. oszukiwaniem
oszukiwaniami
Ms. oszukiwaniu
oszukiwaniach
W. oszukiwanie
oszukiwania

imiesłów przymiotnikowy czynny: oszukujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. oszukujący
oszukujący
oszukujący
oszukujące
oszukująca
D. oszukującego
oszukującego
oszukującego
oszukującego
oszukującej
C. oszukującemu
oszukującemu
oszukującemu
oszukującemu
oszukującej
B. oszukującego
oszukującego
oszukujący
oszukujące
oszukującą
N. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującą
Ms. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. oszukujący
oszukujący
oszukujące
oszukujące
D. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujących
C. oszukującym
oszukującym
oszukującym
oszukującym
B. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujące
N. oszukującymi
oszukującymi
oszukującymi
oszukującymi
Ms. oszukujących
oszukujących
oszukujących
oszukujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszukiwany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. oszukiwany
oszukiwany
oszukiwany
oszukiwane
oszukiwana
D. oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwanej
C. oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanemu
oszukiwanej
B. oszukiwanego
oszukiwanego
oszukiwany
oszukiwane
oszukiwaną
N. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwaną
Ms. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. oszukiwani
oszukiwani
oszukiwane
oszukiwane
D. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
C. oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
oszukiwanym
B. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwane
N. oszukiwanymi
oszukiwanymi
oszukiwanymi
oszukiwanymi
Ms. oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych
oszukiwanych

Składnia

Rznieżywotny + oszukiwać +
(KOGO)

Frazeologizmy

ktoś oszukuje żołądek
ktoś oszukuje głód
ktoś oszukuje pragnienie
ktoś oszukuje żołądek
ktoś oszukuje głód
Data ostatniej modyfikacji: 08.08.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj