UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

instrument

Chronologizacja

1484, Bańk

Pochodzenie

łac. instrūmentum 'sprzęt; narzędzie'

1. muzyczny

Definicja

przyrząd służący do wytwarzania dźwięków muzycznych

Wymowa

[instrument] lub [ĩstrument]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przyrząd

Połączenia

  • instrument klawiszowy, perkusyjny, smyczkowy, strunowy, szarpany; koncertowy, ludowy; muzyczny
  • gra na instrumencie
  • instrument brzmi jakoś, gra coś/jakoś
  • grać na instrumencie

Cytaty

Mój przyjaciel miał w swoim mieszkaniu pianino. Uczono go gry na tym instrumencie.

źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010

Wybitny polski skrzypek - koncertmistrz orkiestry Krystiana Zimermana grać będzie na instrumencie wielkiego włoskiego lutnika G. Guarneriego.

źródło: NKJP: Marek Wakarecy: Toruńska Orkiestra Kameralna, Gazeta Miejska, nr 18 (36), 1999

Dwóm wybitnym pianistom na pewno pomógł we wkomponowaniu się w styl orkiestry sam fortepian, oryginalny instrument zbudowany w 1849 roku, bardzo podobny do tego, na którym grał sam Chopin.

źródło: NKJP: Tomasz Lipiński: Koncertowa inauguracja Chopina, Dziennik Bałtycki, 2010-02-24

Nasz ojciec gra na kilku instrumentach.

źródło: NKJP: Dominika Wesołowska: Dla dziewczyn, Gazeta Wrocławska, 2003-03-01

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. instrument
instrumenty
D. instrumentu
instrumentów
C. instrumentowi
instrumentom
B. instrument
instrumenty
N. instrumentem
instrumentami
Ms. instrumencie
instrumentach
W. instrumencie
instrumenty

2. chirurgiczny

Definicja

przyrząd służący do precyzyjnego wykonywania jakiejś czynności technicznej

Wymowa

[instrument] lub [ĩstrument]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przyrząd

Połączenia

  • instrument astronomiczny, chirurgiczny, elektroniczny, jubilerski, optyczny, nawigacyjny, pokładowy, pomiarowy
  • instrument do pomiarów, do testów
  • instrument służy do czegoś

Cytaty

Ziutek robi mu miejsce przy lunecie. Cukier wspiera się całym ciężarem na instrumencie, który przekrzywia się, skrzypi w osiach.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008

Przeszedł do swego gabinetu. Spostrzegł, że szklana szafka z instrumentami chirurgicznymi była potrzaskana, nie zainteresował się zresztą bliżej, co się stało z samymi narzędziami.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Wieża natychmiast przekazała te informacje pilotowi i okazało się, że instrumenty pokładowe niczego nie wykazały.

źródło: NKJP: (GS): Samolot wystartował, koło zostało, Dziennik Polski, 2005-08-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. instrument
instrumenty
D. instrumentu
instrumentów
C. instrumentowi
instrumentom
B. instrument
instrumenty
N. instrumentem
instrumentami
Ms. instrumencie
instrumentach
W. instrumencie
instrumenty

Składnia

bez ograniczeń + instrument +
do CZEGO

3. finansowy

Definicja

środek służący do osiągnięcia czegoś

Wymowa

[instrument] lub [ĩstrument]

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • instrument badawczy, długoterminowy, dłużny, finansowy, fiskalny, inwestycyjny, marketingowy, płatniczy, prawny, terminowy, towarowy, udziałowy, zabezpieczający
  • instrument kształtowania czegoś, marketingu, nacisku, oddziaływania, pobudzania, polityki, przymusu, rynku, sprawowania czegoś, sterowania czymś, walki z czymś, władzy, zarządzania, zwiększania czegoś
  • instrument służy do czegoś, umożliwia coś
  • grać na instrumencie

Cytaty

Sprawę komplikowało dodatkowo istnienie Litwy Środkowej. Nie spełniła ona pokładanych nadziei jako instrument nacisku na Litwę celem skłonienia jej do federacji.

źródło: NKJP: Michowicz Waldemar: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Ubezpieczenie plonów [...] od bardzo dawna stanowiło instrument polityki rolnej w Indiach.

źródło: NKJP: Jacek A. Likowski: Rozdzielanie pięcioraczków, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2001-01-03

Dla wielu indywidualnych inwestorów bony skarbowe mogą się okazać zbyt złożonymi instrumentami finansowymi.

źródło: NKJP: Charles Fleming: Francja zmienia strategię sprzedaży bonów skarbowych, Gazeta Wyborcza, 1994-10-03

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. instrument
instrumenty
D. instrumentu
instrumentów
C. instrumentowi
instrumentom
B. instrument
instrumenty
N. instrumentem
instrumentami
Ms. instrumencie
instrumentach
W. instrumencie
instrumenty

Frazeologizmy

instrument dęty
instrument dęty blaszany
instrument dęty drewniany
instrument pochodny
Data ostatniej modyfikacji: 19.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj