Chronologizacja
W postaci: bogdaj
Pochodzenie
st.pol. bog daj 'niech Bóg da'
1. oby
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyzdaniowy
Warianty
- rzadziej bodajby
Kategoria znaczeniowa
wykładnik życzenia
Pragmatyka
służy do wyrażania życzenia, zaklęcia i przekleństwa
Cytaty
|
- Hecarz, sowizdrzał, błazen, ryże straszydło, ptasie pośmiewisko! Bodaj ci żywica ogon do nosa przylepiła, bodaj ci się gęba na zębach nie zamykała! źródło: NKJP: Maria Rodziewiczówna: Lato leśnych ludzi, 1997 |
|
|
Od tego jej szeptu i pieszczoty wszystko się zaczęło. Bodaj nigdy nie spotkał tej zmory, nie poznał, co to kobieta, czułość i głodne zmysły! źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z celulozy, 1973 |
|
|
- Bodaj wam wszystkim tak nogi poodrywało! - krzyczała jakaś szalona wskazując palcem na czołgającego się rowem beznogiego człowieka. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1977 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator zdaniowy
Składnia
| bodaj _ Zd. z Cz. cz. przesz., nieosob. |
|||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z Cz. t. przyp.
|
|||
| szyk: stały: antepozycja względem zdania | |||
2. przynajmniej
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyrematyczny
Warianty
- rzadziej bodajby
Kategoria znaczeniowa
wykładnik limitatywności
Cytaty
|
Wystarczył fakt osiadłości na terytorium wspólnoty i posiadanie tam bodaj zagrody (curtile), czyli siedziby mieszkalnej z niewielkim ogrodzonym terenem przydomowym. źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004 |
|
|
Dziś mogę odpowiedzieć moim korespondentom: nie martwcie się, panowie i panie. Niedługo już pozbędziecie się, być może, bodaj części tej straszliwej mafii. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór. Rzeczy mniejsze, 1998 |
|
|
Antek, jeżeli powracał do domu późniejszym wieczorem, a w jej pokoju świeciło się jeszcze światło, zawsze, bodaj na chwilę, zaglądał, żeby opowiedzieć, gdzie był i co robił, i powiedzieć dobranoc. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Miazga, 1981 |
|
|
Spróbujcie przeżyć jeden bodaj dzień z tą ostatecznie napiętą świadomością historyczności wszystkiego, w czym bierzemy dzisiaj udział. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985 |
Odmiana
część mowy: partykuła
podklasa: limitatywna
Składnia
| bodaj _ | |||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z wyrażeniami oznaczającymi maksymalną ilość lub miarę czegoś
nie: z hiperbolą |
|||
| szyk: zmienny: neutralna antepozycja | |||
3. chyba
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyrematyczny
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wyrażenie epistemiczne – wykładnik oceny prawdziwości sądu
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | chyba, zapewne | |
| (quasi)antonimy: | niewątpliwie |
Cytaty
|
Profesora Wałaszewskiego poznałam w latach osiemdziesiątych, gdy wrócił do Polski po paroletnim kontrakcie za granicą, bodaj w Afryce. źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998 |
|
|
[...] był wówczas jedynym bodaj — obok Edwarda Porębowicza — krytykiem i myślicielem literackim, który zainteresowania literaturą najnowszą łączył z rozległymi badaniami historycznymi. źródło: NKJP: Michał Głowiński: Ekspresja i empatia, 1997 |
|
|
Wiadomo, że urodził się 12 marca 1887 roku w Warszawie, że bodaj już w wieku chłopięcym, rzucając gimnazjum, poszedł na morze. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988 |
|
|
Wykład jej najważniejszej bodaj zasady w rozmowie z Sewerynem Goszczyńskim w 1844 roku brzmi trochę parodystycznie w porównaniu z poezją [...] źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1994 |
|
|
Nigdy bodaj bezsilność delegacji polskiej na Konferencji Pokojowej nie wystąpiła w sposób tak jaskrawy, jak w tym właśnie momencie. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995 |
Odmiana
część mowy: partykuła
podklasa: epistemiczna
Składnia
| bodaj _ |
|||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: w Zd. optat.
nie: z leksykalnymi wykładnikami pytań rozstrzygnięcia ani uzupełnienia nie: z Cz. epistemicznymi w 1. os. nie: z partykułami implikującymi wiedzę lub niewiedzę mówiącego |
|||
| szyk: zmienny: neutralna antepozycja | |||
4. na przykład
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyrematyczny
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik egzemplifikacji
Cytaty
|
A one sobie przypisywały winę za rozstanie, gotowe powrócić na każde wezwanie, bodaj skinienie ręki, spojrzenie sarnich oczu, w których odczytywały tęsknotę. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
|
|
Od popołudniowej sesji, poświęconej metaforom Tagorego, zapragnął uciec bodaj do Tadż Mahalu. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994 |
Odmiana
część mowy: partykuła
podklasa: egzemplifikacji
Składnia
| bodaj _ |
||
| szyk: zmienny: neutralna antepozycja wymagany poprzedzający kontekst |