UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

skrzyżowanie

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. krzyż

1. w ruchu drogowym

Definicja

miejsce, w którym przecinają się, łączą lub rozwidlają ulice albo drogi biegnące w różnych kierunkach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  krzyżówka

Połączenia

  • drogowe, samochodowe, tramwajowe; duże; jednopoziomowe, dwupoziomowe, dwutorowe, gwiaździste, węzłowe, wielopoziomowe; centralne, główne, miejskie, ruchliwe; bezkolizyjne, bezpieczne, feralne, groźne, kolizyjne, newralgiczne, niebezpieczne; andrychowskie, dębickie, krakowskie... skrzyżowanie
  • skrzyżowanie alei jakiejś z ulicą jakąś, ulicy jakiejś i (ulicy) jakiejś, ulicy jakiejś z (ulicą) jakąś, ulic jakiejś i jakiejś; autostrady, drogi, trasy, obwodnicy; imienia czyjegoś
  • skrzyżowanie bez świateł, bez sygnalizacji (świetlnej); skrzyżowanie u wylotu, zbiegu ulicy jakiejś i (ulicy) jakiejś, ulic jakiejś i jakiejś, ulic jakiejś z jakąś
  • skrzyżowanie z sygnalizacją (świetlną), z pierwszeństwem; skrzyżowanie ze światłami
  • skrzyżowanie o ruchu okrężnym; skrzyżowanie przy ulicy jakiejś i(ulicy) jakiejś, przy zjeździe
  • budowa, modernizacja, naprawa, przebudowa, remont, rozbudowa; obszar, rejon; przepustowość skrzyżowania
  • dojazd do skrzyżowania, wyjazd ze skrzyżowania
  • wjazd na skrzyżowanie, przejazd, przejście przez skrzyżowanie
  • ruch; prace, remont; sygnalizacja, sygnalizator; kolizja, stłuczka, wypadek, zderzenie; bezpieczeństwo, widoczność na skrzyżowaniu, kamery przy skrzyżowaniu
  • budować, przebudować, wybudować; minąć/mijać, przejechać/przejeżdżać; blokować, zablokować; opuścić/opuszczać skrzyżowanie
  • dojść/dochodzić, dotrzeć/docierać, dojechać/dojeżdżać, iść, jechać do skrzyżowania, ruszać, wyjechać/wyjeżdżać, zjechać/zjeżdżać ze skrzyżowania
  • jechać/jeździć, pędzić, przejść/przechodzić, przejechać/przejeżdżać przez skrzyżowanie, wjechać/wjeżdżać na skrzyżowanie
  • czekać, hamować, obowiązywać, stać, wjechać, wyprzedzić, zahamować, zawrócić na skrzyżowaniu

Cytaty

Na skrzyżowaniu ulicy Wrocławskiej z Prądnicką samochód osobowy potrącił przechodzącą kobietę, która doznała ogólnych obrażeń ciała.

źródło: NKJP: Z kroniki wypadków: Dziennik Polski 2004-01-21

[...] figura została ustawiona na skrzyżowaniu ulic Żwirki i Wigury i Racławickiej w dosyć szczególnym dniu ­13 maja 1990 r.

źródło: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.01.1999

Szczególnie w godzinach szczytu przejazd przez skrzyżowanie jest utrudniony.

źródło: NKJP: AKU, Opatów > Poprawią skrzyżowanie głównych ulic, Echo Dnia 2007-06-06

Stanęli na skrzyżowaniu i zaczęli się kłócić, w którą stronę jechać.

źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. skrzyżowanie
 skrzyżowania
D. skrzyżowania
 skrzyżowań
C. skrzyżowaniu
 skrzyżowaniom
B. skrzyżowanie
 skrzyżowania
N. skrzyżowaniem
 skrzyżowaniami
Ms. skrzyżowaniu
 skrzyżowaniach
W. skrzyżowanie
 skrzyżowania

2. w genetyce

Definicja

genet. 
połączenie różnych genetycznie organizmów w celu uzyskania nowej odmiany gatunkowej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  krzyżówka

Połączenia

  • skrzyżowanie gatunków
  • coś pochodzi ze skrzyżowania czegoś z czymś, coś powstało ze skrzyżowania czegoś z czymś

Cytaty

Te koty powstały ze skrzyżowania kota abisyńskiego, syjama i amerykańskiego krótkowłosego.

źródło: NKJP: Lidia Cichocka: Kup pan kota za tysiąc złotych!, Echo Dnia 2006-07-07

Truskawka, nosząca botaniczną nazwę poziomki ananasowej (F. ananasa), powstała w wyniku skrzyżowania dwóch gatunków pochodzących z Ameryki [...].

źródło: NKJP: Jacek Marcinkowski: Nowości ogrodnicze, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. skrzyżowanie
 skrzyżowania
D. skrzyżowania
 skrzyżowań
C. skrzyżowaniu
 skrzyżowaniom
B. skrzyżowanie
 skrzyżowania
N. skrzyżowaniem
 skrzyżowaniami
Ms. skrzyżowaniu
 skrzyżowaniach
W. skrzyżowanie
 skrzyżowania

3. tańca i śpiewu

Definicja

osoba, zjawisko lub przedmiot podobny jednocześnie do dwu lub więcej osób, zjawisk lub przedmiotów

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • skrzyżowanie narodów i kultur, skrzypiec i mandoliny; skrzyżowanie muzeum z instytutem, stodoły z zamkiem

Cytaty

To skrzyżowanie tańca i śpiewu ze sztuką walki przywędrowało do Jonkowa z południowoamerykańskich faweli.

źródło: NKJP: Cezary Polak: Rio de Łomża, 2005

To swoiste skrzyżowanie muzeum z instytutem śledczym do tej pory bardzo dwuznacznie zachowywało się w rzeczywistości niemieckiej [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.07.1994

Junak przypominający harleya to dla mnie skrzyżowanie syrenki z małym fiatem.

źródło: NKJP: Rafał Stanowski: Nowe życie weterana, Dziennik Polski, 2001-04-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. skrzyżowanie
 skrzyżowania
D. skrzyżowania
 skrzyżowań
C. skrzyżowaniu
 skrzyżowaniom
B. skrzyżowanie
 skrzyżowania
N. skrzyżowaniem
 skrzyżowaniami
Ms. skrzyżowaniu
 skrzyżowaniach
W. skrzyżowanie
 skrzyżowania

Składnia

bez ograniczeń + skrzyżowanie +
CZEGOŚ i CZEGOŚ
bez ograniczeń + skrzyżowanie +
CZEGOŚ z CZYMŚ

Frazeologizmy

skrzyżowanie równorzędne
Data ostatniej modyfikacji: 27.11.2009
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN