UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ochłodzić

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

1. powietrze

Definicja

obniżyć temperaturę czegoś

Pochodzenie

Zob. chłodzić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ostudzić, schłodzić
antonimy:  ogrzać

Połączenia

  • ochłodzić biszkopt, jarzyny, pasztet, szampana, wódkę; mieszkanie, pomieszczenie, powietrze, wodę
  • ochłodzić do jakiejś temperatury
  • ochłodzić pod kranem
  • ochłodzić błyskawicznie, dobrze, silnie, skutecznie

Cytaty

Wreszcie zgrzani, z głowami napęczniałymi hukiem, [...] przerwaliśmy ogień, aby przeczyścić i ochłodzić lufę.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995

Upiec biszkopt z podanych składników, ochłodzić, przekroić poziomo na dwie części.

źródło: KWSJP: Wielkanocny przysmak, Super Express, 1998

- Przewiew ochłodzi powietrze - odezwał się stary komes [...].

źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Ostatni Rzymianie, 1958

Do przekąsek podaje się silnie ochłodzoną wódkę wytrawną [...], a oprócz niej wytrawne białe wino i wytrawny wermut.

źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994

Mgła radiacyjna ­powstaje przy silnym ochłodzeniu powierzchni gruntu lub pokrywy śnieżnej.

źródło: KWSJP: Alojzy Woś: Meteorologia dla geografów, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodzę
ochłodzimy
2 os. ochłodzisz
ochłodzicie
3 os. ochłodzi
ochłodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłem
+(e)m ochłodził
ochłodziłam
+(e)m ochłodziła
ochłodziłom
+(e)m ochłodziło
ochłodziliśmy
+(e)śmy ochłodzili
ochłodziłyśmy
+(e)śmy ochłodziły
2 os. ochłodziłeś
+(e)ś ochłodził
ochłodziłaś
+(e)ś ochłodziła
ochłodziłoś
+(e)ś ochłodziło
ochłodziliście
+(e)ście ochłodzili
ochłodziłyście
+(e)ście ochłodziły
3 os. ochłodził
ochłodziła
ochłodziło
ochłodzili
ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodźmy
ochłódźmy
2 os. ochłodź
ochłódź
ochłodźcie
ochłódźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłbym
bym ochłodził
ochłodziłabym
bym ochłodziła
ochłodziłobym
bym ochłodziło
ochłodzilibyśmy
byśmy ochłodzili
ochłodziłybyśmy
byśmy ochłodziły
2 os. ochłodziłbyś
byś ochłodził
ochłodziłabyś
byś ochłodziła
ochłodziłobyś
byś ochłodziło
ochłodzilibyście
byście ochłodzili
ochłodziłybyście
byście ochłodziły
3 os. ochłodziłby
by ochłodził
ochłodziłaby
by ochłodziła
ochłodziłoby
by ochłodziło
ochłodziliby
by ochłodzili
ochłodziłyby
by ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono by

bezokolicznik: ochłodzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ochłodziwszy

gerundium: ochłodzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ochłodzenie
ochłodzenia
D. ochłodzenia
ochłodzeń
C. ochłodzeniu
ochłodzeniom
B. ochłodzenie
ochłodzenia
N. ochłodzeniem
ochłodzeniami
Ms. ochłodzeniu
ochłodzeniach
W. ochłodzenie
ochłodzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ochłodzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ochłodzony
ochłodzony
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzona
D. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonej
C. ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonej
B. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzoną
N. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzoną
Ms. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ochłodzeni
ochłodzeni
ochłodzone
ochłodzone
D. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
C. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
B. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzone
N. ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
Ms. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych

odpowiedniki aspektowe: chłodzić , ochładzać

Składnia

bez ograniczeń + ochłodzić +
CO

2. twarz

Definicja

zmniejszyć wrażenie gorąca

Pochodzenie

Zob. chłodzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

synonimy:  schłodzić

Połączenia

  • wiatr ochłodził; woda ochłodziła kogoś/coś
  • ochłodzić czoło, twarz; policzki, stopy; ciało, organizm
  • ochłodzić kąpielą, lodem, zimnym okładem
  • ochłodzić w wodzie
  • ochłodzić trochę

Cytaty

Bosonodzy kierowcy w mokrych ręcznikach na głowie prowadzili czubato wyładowane wozy jedną ręką, na wpół wywieszeni za okno, łudząc się, że pęd powietrza ich ochłodzi.

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Lekki wietrzyk wieczorny zaplątał się w jej włosy, ochłodził rozpalone policzki.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Jeśli chcemy ochłodzić ciało, zanurzamy się w wodzie o temperaturze poniżej 30 st. C, ale tylko na pięć do dziesięciu minut.

źródło: NKJP: Małgorzata Lorkowska; Zapraszamy do wanny, Gazeta Wyborcza, 1997-10-10

Potem rozpiął marynarkę, aby wiatr wiejący wzdłuż jezdni mógł ochłodzić jego tors.

źródło: KWSJP: Stanisław Pasternak: Zapamiętywanie nagiej córki, 1972

Zimna struga powietrza ochłodziła mu twarz.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodzę
ochłodzimy
2 os. ochłodzisz
ochłodzicie
3 os. ochłodzi
ochłodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłem
+(e)m ochłodził
ochłodziłam
+(e)m ochłodziła
ochłodziłom
+(e)m ochłodziło
ochłodziliśmy
+(e)śmy ochłodzili
ochłodziłyśmy
+(e)śmy ochłodziły
2 os. ochłodziłeś
+(e)ś ochłodził
ochłodziłaś
+(e)ś ochłodziła
ochłodziłoś
+(e)ś ochłodziło
ochłodziliście
+(e)ście ochłodzili
ochłodziłyście
+(e)ście ochłodziły
3 os. ochłodził
ochłodziła
ochłodziło
ochłodzili
ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodźmy
ochłódźmy
2 os. ochłodź
ochłódź
ochłodźcie
ochłódźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłbym
bym ochłodził
ochłodziłabym
bym ochłodziła
ochłodziłobym
bym ochłodziło
ochłodzilibyśmy
byśmy ochłodzili
ochłodziłybyśmy
byśmy ochłodziły
2 os. ochłodziłbyś
byś ochłodził
ochłodziłabyś
byś ochłodziła
ochłodziłobyś
byś ochłodziło
ochłodzilibyście
byście ochłodzili
ochłodziłybyście
byście ochłodziły
3 os. ochłodziłby
by ochłodził
ochłodziłaby
by ochłodziła
ochłodziłoby
by ochłodziło
ochłodziliby
by ochłodzili
ochłodziłyby
by ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono by

bezokolicznik: ochłodzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ochłodziwszy

gerundium: ochłodzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ochłodzenie
ochłodzenia
D. ochłodzenia
ochłodzeń
C. ochłodzeniu
ochłodzeniom
B. ochłodzenie
ochłodzenia
N. ochłodzeniem
ochłodzeniami
Ms. ochłodzeniu
ochłodzeniach
W. ochłodzenie
ochłodzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ochłodzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ochłodzony
ochłodzony
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzona
D. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonej
C. ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonej
B. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzoną
N. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzoną
Ms. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ochłodzeni
ochłodzeni
ochłodzone
ochłodzone
D. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
C. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
B. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzone
N. ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
Ms. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych

odpowiedniki aspektowe: chłodzić , ochładzać

Składnia

bez ograniczeń + ochłodzić +
KOGO/CO + (CZYM)
bez ograniczeń + ochłodzić +
(KOMU/CZEMU) + CO

3. emocje

Definicja

spowodować zmniejszenie intensywności czyichś uczuć lub relacji

Pochodzenie

Zob. chłodzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ostudzić
antonimy:  rozpalić

Połączenia

  • ochłodzić emocje, nastroje, uczucia, czyjeś zapędy; kontakty, relacje, stosunki; atmosferę, entuzjazm, umysł
  • ochłodzić zdecydowanie

Cytaty

Następnym razem, zanim zabierzesz głos publicznie, zażyj nieco bromku sodu, to ochłodzi emocje i dobrze wpłynie na jasność wypowiedzi.

źródło: NKJP: GO w cyfrówkach 2, Usenet -- pl.rec.foto, 2005-08-16

Nie wahaj się ochłodzić lub zerwać kontaktów, jeśli odkryjesz, że jesteś traktowana nieuczciwie.

źródło: KWSJP: Załatwiaj po znajomości, Cosmopolitan, nr 9, 2000

NATO ochłodziło stosunki z Ukrainą, gdy Waszyngton poinformował, że ma dowody na sprzedaż przez Kijów sprzętu wojskowego do Iraku.

źródło: NKJP: Krótko, Dziennik Polski - Świat, 2002-10-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodzę
ochłodzimy
2 os. ochłodzisz
ochłodzicie
3 os. ochłodzi
ochłodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłem
+(e)m ochłodził
ochłodziłam
+(e)m ochłodziła
ochłodziłom
+(e)m ochłodziło
ochłodziliśmy
+(e)śmy ochłodzili
ochłodziłyśmy
+(e)śmy ochłodziły
2 os. ochłodziłeś
+(e)ś ochłodził
ochłodziłaś
+(e)ś ochłodziła
ochłodziłoś
+(e)ś ochłodziło
ochłodziliście
+(e)ście ochłodzili
ochłodziłyście
+(e)ście ochłodziły
3 os. ochłodził
ochłodziła
ochłodziło
ochłodzili
ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodźmy
ochłódźmy
2 os. ochłodź
ochłódź
ochłodźcie
ochłódźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłbym
bym ochłodził
ochłodziłabym
bym ochłodziła
ochłodziłobym
bym ochłodziło
ochłodzilibyśmy
byśmy ochłodzili
ochłodziłybyśmy
byśmy ochłodziły
2 os. ochłodziłbyś
byś ochłodził
ochłodziłabyś
byś ochłodziła
ochłodziłobyś
byś ochłodziło
ochłodzilibyście
byście ochłodzili
ochłodziłybyście
byście ochłodziły
3 os. ochłodziłby
by ochłodził
ochłodziłaby
by ochłodziła
ochłodziłoby
by ochłodziło
ochłodziliby
by ochłodzili
ochłodziłyby
by ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono by

bezokolicznik: ochłodzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ochłodziwszy

gerundium: ochłodzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ochłodzenie
ochłodzenia
D. ochłodzenia
ochłodzeń
C. ochłodzeniu
ochłodzeniom
B. ochłodzenie
ochłodzenia
N. ochłodzeniem
ochłodzeniami
Ms. ochłodzeniu
ochłodzeniach
W. ochłodzenie
ochłodzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ochłodzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ochłodzony
ochłodzony
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzona
D. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonej
C. ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonej
B. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzoną
N. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzoną
Ms. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ochłodzeni
ochłodzeni
ochłodzone
ochłodzone
D. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
C. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
B. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzone
N. ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
Ms. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych

odpowiedniki aspektowe: chłodzić , ochładzać

Składnia

bez ograniczeń + ochłodzić +
CO

4. gospodarkę

Definicja

wpłynąć na zmniejszenie tempa rozwoju gospodarki lub tempa wzrostu jakiegoś wskaźnika gospodarczego

Pochodzenie

Prawdopodobnie kalka ang. cool; zob. chłodzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ostudzić, schłodzić

Połączenia

  • ochłodzić gospodarkę; giełdę, koniunkturę, popyt, rynek

Cytaty

Ministerstwo Finansów wprowadziło politykę ograniczania wydatków, a Bank Izraela podniósł stopy procentowe, co w sumie ochłodziło gospodarkę i spowolniło tempo rozwoju.

źródło: NKJP: Czternasty Kneset (1996-1999), Wikipedia.pl, 2007-11-25

Rośnie deficyt handlowy i władze monetarne wkraczają, aby ochłodzić popyt krajowy, podnosząc stopy procentowe.

źródło: NKJP: Krzysztof Bobiński: Jeszcze kilka schodów, Polityka, nr 2378, 2002-11-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodzę
ochłodzimy
2 os. ochłodzisz
ochłodzicie
3 os. ochłodzi
ochłodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłem
+(e)m ochłodził
ochłodziłam
+(e)m ochłodziła
ochłodziłom
+(e)m ochłodziło
ochłodziliśmy
+(e)śmy ochłodzili
ochłodziłyśmy
+(e)śmy ochłodziły
2 os. ochłodziłeś
+(e)ś ochłodził
ochłodziłaś
+(e)ś ochłodziła
ochłodziłoś
+(e)ś ochłodziło
ochłodziliście
+(e)ście ochłodzili
ochłodziłyście
+(e)ście ochłodziły
3 os. ochłodził
ochłodziła
ochłodziło
ochłodzili
ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodźmy
ochłódźmy
2 os. ochłodź
ochłódź
ochłodźcie
ochłódźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodziłbym
bym ochłodził
ochłodziłabym
bym ochłodziła
ochłodziłobym
bym ochłodziło
ochłodzilibyśmy
byśmy ochłodzili
ochłodziłybyśmy
byśmy ochłodziły
2 os. ochłodziłbyś
byś ochłodził
ochłodziłabyś
byś ochłodziła
ochłodziłobyś
byś ochłodziło
ochłodzilibyście
byście ochłodzili
ochłodziłybyście
byście ochłodziły
3 os. ochłodziłby
by ochłodził
ochłodziłaby
by ochłodziła
ochłodziłoby
by ochłodziło
ochłodziliby
by ochłodzili
ochłodziłyby
by ochłodziły

bezosobnik: ochłodzono by

bezokolicznik: ochłodzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ochłodziwszy

gerundium: ochłodzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ochłodzenie
ochłodzenia
D. ochłodzenia
ochłodzeń
C. ochłodzeniu
ochłodzeniom
B. ochłodzenie
ochłodzenia
N. ochłodzeniem
ochłodzeniami
Ms. ochłodzeniu
ochłodzeniach
W. ochłodzenie
ochłodzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ochłodzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ochłodzony
ochłodzony
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzona
D. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzonej
C. ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonemu
ochłodzonej
B. ochłodzonego
ochłodzonego
ochłodzony
ochłodzone
ochłodzoną
N. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzoną
Ms. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ochłodzeni
ochłodzeni
ochłodzone
ochłodzone
D. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
C. ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
ochłodzonym
B. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzone
N. ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
ochłodzonymi
Ms. ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych
ochłodzonych

odpowiednik aspektowy: ochładzać

Składnia

bez ograniczeń + ochłodzić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 19.07.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj