UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obskurantyzm

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obskurantyzm
obskurantyzmy
D. obskurantyzmu
obskurantyzmów
C. obskurantyzmowi
obskurantyzmom
B. obskurantyzm
obskurantyzmy
N. obskurantyzmem
obskurantyzmami
Ms. obskurantyzmie
obskurantyzmach
W. obskurantyzmie
obskurantyzmy

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

internac.

ang. obscurantism

fr. obscurantisme

niem. Obskurantismus

z łac. obscūrans 'zaciemniający'

Definicja

książk.  pejorat. 
postawa charakteryzująca się niechęcią do oświaty, postępu i zmian

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [opskurantyźmie] lub [opskurantyzmie].

Wymowa

[opskurantysm] lub [opskurantyzm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  średniowiecze
hiperonimy:  ciemnota

Połączenia

  • obskurantyzm polski, polityczny, religijny

Cytaty

W konsekwencji z jednej strony religijny fundamentalizm, z drugiej postmodernizm, a między nimi wszelkiej maści obskurantyzm, ciemnota i New Age zaczynają narzucać swe standardy publicznej debacie.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Tryumf głupoty, Polityka, 2006-01-07

Sęk w tym, że pisarz odniósł właśnie oszałamiający sukces swoją powieścią, w której poddał miażdżącej krytyce obskurantyzm i zaściankowość amerykańskiej prowincji.

źródło: NKJP: Jarosław Klejnocki: Świat według Goffmana, Polityka, 2004-10-30

Pojawiały się co prawda książki i artykuły obciążające szlachtę odpowiedzialnością za utratę niepodległości i oskarżające ją o prywatę, ciemnotę i obskurantyzm, ale sytuacja polityczna sprzyjała raczej „pokrzepianiu serc” niż rozdrapywaniu ran.

źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004

Odpowiedzialność za wychowanie wolnego od obskurantyzmu obywatela, jaką przypisywało sobie państwo socjalistyczne, skłaniała do lansowania nowych wzorców świętowania, pozbawionych sacrum, a więc zgodnych ze świecką obyczajowością.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

[...] w XVIII-wiecznej Hiszpanii słabi oświeceniowcy zmagali się z katolickim obskurantyzmem wspartym na - łagodniejszym niż w XVI-XVII w., ale jednak wciąż obecnym - terrorze inkwizycji, cenzurze i gospodarczej stagnacji.

źródło: NKJP: Adam Krzemiński: Upiory całkiem świeże, Polityka, 2007-03-17

Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj