UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ciemnota

Chronologizacja

XVII w., Bańk

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ciemnota
ciemnoty
D. ciemnoty
ciemnot
C. ciemnocie
ciemnotom
B. ciemnotę
ciemnoty
N. ciemnotą
ciemnotami
Ms. ciemnocie
ciemnotach
W. ciemnoto
ciemnoty

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. ciemny

1.a cecha

Definicja

pejorat. 
brak wykształcenia, połączony z niechęcią do przyswajania sobie wiedzy i tradycjonalizmem poglądów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ciemnogród

Połączenia

  • ciemnota ludzka
  • ciemnota ludu
  • ciemnota i nietolerancja, ciemnota i przesądy, ciemnota i zabobon, ciemnota i zacofanie, bieda i ciemnota, fanatyzm i ciemnota, głupota i ciemnota, nędza i ciemnota
  • czasy, epoka ciemnoty
  • walka z ciemnotą
  • ciemnota panuje

Cytaty

Ludzie jak szli w pole, to po słońcu uważali. Czasy były ciężkie i ciemnota ogromna, bo nie wolno się było uczyć.

źródło: NKJP: A. Melnicka: Niezwykła pani Władysława, Tygodnik Ciechanowski, 2005-02-14

Ile musi być w nas ciemnoty, głupoty i zwykłego chamstwa, skoro teraz, w XXI wieku, wywozimy do lasu odpady.

źródło: NKJP: (emes): Wiosenne sprzątanie, Czas Ostrzeszowski, 2007\11

Zastanówmy się najpierw, do czego prowadzi likwidacja wiejskich szkół - mówił Andrzej Kos, radny. - Na wieś wróci ciemnota i nieuctwo.

źródło: NKJP: (vinga): Szkoła zostaje, NTN Żuławy, 2000-03-10

Wyleczyć z ciemnoty mogła szkoła i placówki kulturalne oferujące kontakt z tak zwaną kulturą wysoką.

źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Polak (bardziej) kulturalny, Polityka, 2009-05-16

1.b ludzie

Definicja

pejorat. 
ludzie niewykształceni i niechętni do przyswajania sobie wiedzy oraz akceptacji zmian

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ciemnogród, średniowiecze

Cytaty

Czy nasze społeczeństwo zdominowała ciemnota w moherowych beretach?

źródło: NKJP: Trybuna, 2006

Jeśli ktoś myśli, że na wsi mieszka wiejska ciemnota, której można każdy „kit wcisnąć” – jest w wielkim błędzie.

źródło: NKJP: Gazeta Ubezpieczeniowa, 2002-10-22

A wy chcecie wydrukować i dać tej ciemnocie Pismo Święte? Może jeszcze w dodatku przetłumaczone z łaciny na język ludowy? Żeby każdy mógł je czytać i po swojemu interpretować?

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Frazeologizmy

ktoś wciska kit
ktoś wciska ciemnotę
ktoś wmawia ciemnotę
ktoś wpycha ciemnotę
ktoś wcisnął kit
ktoś wcisnął ciemnotę
ktoś wmówił ciemnotę
Data ostatniej modyfikacji: 12.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj