UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

grad

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *gradъ

1. opad

Definicja

opad złożony z bryłek lodu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  opad

Połączenia

  • ciężki, gęsty, ogromny grad
  • grad wielkości czegoś
  • grad o jakiejś średnicy
  • grad i burze, grad i pioruny, grad i ulewa, grad i wichura; deszcz i grad, śnieg i grad
  • kule, kulki; opady gradu
  • burza, deszcz, ulewa z gradem
  • grad leci, pada, spadł; powybijał coś, zniszczył coś
  • sypnąć gradem
  • zniszczony przez grad
  • chronić przed gradem
  • grad jak orzechy
  • padać jak grad

Cytaty

Grad wielkości grochu zniszczył plony w kilkunastu sadach.

źródło: NKJP: Burza gradowa nad Zabrzeżą, Dziennik Polski, 2002-09-07

Ulewa z gradem, silny wiatr i przeszywające niebo błyskawice nie zniechęciły radomskich cyklistów do przejazdu zaplanowaną trasą.

źródło: NKJP: Izabela Kozakiewicz, Marek Ziółkowski: Radom pod wodą po dwóch nawałnicach, Echo Dnia, 2005-08-01

I oto nadeszła gradowa burza. [...] Cała ściana zamieniła się w kaskady wody, w szczelinach pełno było lodu z gradu.

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999

Nigdy nie odwołano zawodów z powodu złej pogody, toczyły się już i w mrozie, śniegu, i gradzie.

źródło: NKJP: Michał Pol: Wioślarstwo. Regaty Oxford - Cambridge, Gazeta Wyborcza, 1997-03-29/1997-03-31

[...] piaskowa burza na Saharze to gorsze od wszystkich europejskich zamieci, piorunów i gradów.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1994

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. grad
grady
D. gradu
gradów
C. gradowi
gradom
B. grad
grady
N. gradem
gradami
Ms. gradzie
gradach
W. gradzie
grady

2. duża ilość czegoś

Definicja

bardzo duża ilość czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:  deszcz, ulewa
hiperonimy:  masa, ogrom

Połączenia

  • grad bomb, ciosów, kamieni, kul, odłamków, pocisków, strzał, strzałów, uderzeń; bramek, goli; medali, nagród; komplementów, pytań
  • grad czegoś pada, posypał się, spadł, sypie się
  • zasypać; obsypany, zasypany gradem czegoś

Cytaty

Oczekiwałem gradu pytań, nie odezwała się jednak.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Na chłopca zwalił się grad uderzeń i kopniaków.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

[...] zza tarcz wysunęli się łucznicy i zasypali tamtych gradem strzał.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Po gradzie donosów i oskarżeń, na pana Priessnitza posypał się grad medali i listów gratulacyjnych.

źródło: NKJP: Ściągnąć gacie, Wasza Cesarska Mość!, Dziennik Polski, 2001-03-31

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. grad
grady
D. gradu
gradów
C. gradowi
gradom
B. grad
grady
N. gradem
gradami
Ms. gradzie
gradach
W. gradzie
grady

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + grad +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 21.05.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj