UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zeprzeć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. przeć 1

1. głowę

Definicja

umieścić dany obiekt w taki sposób, aby dotykał do czegoś innego i nie miał możliwości przewrócenia się lub osunięcia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oprzeć, wesprzeć

Cytaty

Plan był prosty, mianowicie: [...] w blacie wycinamy dziurę! I upychamy tam pleksę. [...] Nie no, powiem wam, że zaczyna to jakoś wyglądać... Przynajmniej od zewnątrz. Zabawa, na czym zeprzeć pleksi, była fajna.

źródło: Internet: forumpc.pl

Na dole można zeprzeć nogi.

źródło: Internet: ceneo.pl

Czy jak podbudowałbym to od spodu i sparł schody na powierzchni całego bloczka 25 na 38 cm to nie będzie wystarczające?

źródło: Internet: forum.murator.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zeprę
zeprzeję
zeprzemy
zeprzejemy
2 os. zeprzesz
zeprzejesz
zeprzecie
zeprzejecie
3 os. zeprze
zeprzeje
zeprą
zeprzeją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. sparłem
zeprzałem
+(e)m sparł
+(e)m zeprzał
sparłam
zeprzałam
+(e)m sparła
+(e)m zeprzała
sparłom
zeprzałom
+(e)m sparło
+(e)m zeprzało
sparliśmy
zeprzeliśmy
+(e)śmy sparli
+(e)śmy zeprzeli
sparłyśmy
zeprzałyśmy
+(e)śmy sparły
+(e)śmy zeprzały
2 os. sparłeś
zeprzałeś
+(e)ś sparł
+(e)ś zeprzał
sparłaś
zeprzałaś
+(e)ś sparła
+(e)ś zeprzała
sparłoś
zeprzałoś
+(e)ś sparło
+(e)ś zeprzało
sparliście
zeprzeliście
+(e)ście sparli
+(e)ście zeprzeli
sparłyście
zeprzałyście
+(e)ście sparły
+(e)ście zeprzały
3 os. sparł
zeprzał
sparła
zeprzała
sparło
zeprzało
sparli
zeprzeli
sparły
zeprzały

bezosobnik: sparto
zeprzano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zeprzyjmy
zeprzejmy
2 os. zeprzyj
zeprzej
zeprzyjcie
zeprzejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. sparłbym
zeprzałbym
bym sparł
bym zeprzał
sparłabym
zeprzałabym
bym sparła
bym zeprzała
sparłobym
zeprzałobym
bym sparło
bym zeprzało
sparlibyśmy
zeprzelibyśmy
byśmy sparli
byśmy zeprzeli
sparłybyśmy
zeprzałybyśmy
byśmy sparły
byśmy zeprzały
2 os. sparłbyś
zeprzałbyś
byś sparł
byś zeprzał
sparłabyś
zeprzałabyś
byś sparła
byś zeprzała
sparłobyś
zeprzałobyś
byś sparło
byś zeprzało
sparlibyście
zeprzelibyście
byście sparli
byście zeprzeli
sparłybyście
zeprzałybyście
byście sparły
byście zeprzały
3 os. sparłby
zeprzałby
by sparł
by zeprzał
sparłaby
zeprzałaby
by sparła
by zeprzała
sparłoby
zeprzałoby
by sparło
by zeprzało
sparliby
zeprzeliby
by sparli
by zeprzeli
sparłyby
zeprzałyby
by sparły
by zeprzały

bezosobnik: sparto by
zeprzano by

bezokolicznik: zeprzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

sparłszy
zeprzawszy

gerundium: sparcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sparcie
zeprzenie
sparcia
zeprzenia
D. sparcia
zeprzenia
sparć
zeprzeń
C. sparciu
zeprzeniu
sparciom
zeprzeniom
B. sparcie
zeprzenie
sparcia
zeprzenia
N. sparciem
zeprzeniem
sparciami
zeprzeniami
Ms. sparciu
zeprzeniu
sparciach
zeprzeniach
W. sparcie
zeprzenie
sparcia
zeprzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: sparty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. sparty
sparty
sparty
sparte
sparta
D. spartego
spartego
spartego
spartego
spartej
C. spartemu
spartemu
spartemu
spartemu
spartej
B. spartego
spartego
sparty
sparte
spartą
N. spartym
spartym
spartym
spartym
spartą
Ms. spartym
spartym
spartym
spartym
spartej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. sparci
sparci
sparte
sparte
D. spartych
spartych
spartych
spartych
C. spartym
spartym
spartym
spartym
B. spartych
spartych
spartych
sparte
N. spartymi
spartymi
spartymi
spartymi
Ms. spartych
spartych
spartych
spartych

Składnia

bez ograniczeń + zeprzeć +
CO + (na CZYM)

2. opanować kogoś

Definicja

zacząć być intensywnie odczuwanym przez kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chwycić

Cytaty

Nagle, czy to beznadziejność jej treści, smutek czy nuda, czy tęsknota jakaś za czymś wolnym, dalekim a nieuchwytnym sparła go w piersiach z taką siłą i tak odczuwalnym skurczem, jak chyba nigdy dotąd.

źródło: Józef Mackiewicz: Droga donikąd, 1955 (slav.su.se)

Drutt opóźnił planowaną akcję, bowiem sparły go żądze.

źródło: Krzysztof Uniłowski: Demony Genette'a: o powieści Dawida Bieńkowskiego „Nic”, 2024 (opus.us.edu.pl)

Gnałem tak, że aż mnie kolka sparła i musiałem zwolnić.

źródło: Kornel Filipowicz: Formikarium, czyli w moim świecie mrówek. Opowiadania, 2021 (books.google.pl)

[...] chyba że mnie zeprze, żeby wypróbować mój nowy palnik turbo na gaz typu MAP i zlutować na twardo coś z rurek miedzianych...

źródło: Internet: lampycisnieniowe.pl/forum

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zeprę
zeprzeję
zeprzemy
zeprzejemy
2 os. zeprzesz
zeprzejesz
zeprzecie
zeprzejecie
3 os. zeprze
zeprzeje
zeprą
zeprzeją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. sparłem
zeprzałem
+(e)m sparł
+(e)m zeprzał
sparłam
zeprzałam
+(e)m sparła
+(e)m zeprzała
sparłom
zeprzałom
+(e)m sparło
+(e)m zeprzało
sparliśmy
zeprzeliśmy
+(e)śmy sparli
+(e)śmy zeprzeli
sparłyśmy
zeprzałyśmy
+(e)śmy sparły
+(e)śmy zeprzały
2 os. sparłeś
zeprzałeś
+(e)ś sparł
+(e)ś zeprzał
sparłaś
zeprzałaś
+(e)ś sparła
+(e)ś zeprzała
sparłoś
zeprzałoś
+(e)ś sparło
+(e)ś zeprzało
sparliście
zeprzeliście
+(e)ście sparli
+(e)ście zeprzeli
sparłyście
zeprzałyście
+(e)ście sparły
+(e)ście zeprzały
3 os. sparł
zeprzał
sparła
zeprzała
sparło
zeprzało
sparli
zeprzeli
sparły
zeprzały

bezosobnik: sparto
zeprzano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zeprzyjmy
zeprzejmy
2 os. zeprzyj
zeprzej
zeprzyjcie
zeprzejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. sparłbym
zeprzałbym
bym sparł
bym zeprzał
sparłabym
zeprzałabym
bym sparła
bym zeprzała
sparłobym
zeprzałobym
bym sparło
bym zeprzało
sparlibyśmy
zeprzelibyśmy
byśmy sparli
byśmy zeprzeli
sparłybyśmy
zeprzałybyśmy
byśmy sparły
byśmy zeprzały
2 os. sparłbyś
zeprzałbyś
byś sparł
byś zeprzał
sparłabyś
zeprzałabyś
byś sparła
byś zeprzała
sparłobyś
zeprzałobyś
byś sparło
byś zeprzało
sparlibyście
zeprzelibyście
byście sparli
byście zeprzeli
sparłybyście
zeprzałybyście
byście sparły
byście zeprzały
3 os. sparłby
zeprzałby
by sparł
by zeprzał
sparłaby
zeprzałaby
by sparła
by zeprzała
sparłoby
zeprzałoby
by sparło
by zeprzało
sparliby
zeprzeliby
by sparli
by zeprzeli
sparłyby
zeprzałyby
by sparły
by zeprzały

bezosobnik: sparto by
zeprzano by

bezokolicznik: zeprzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

sparłszy
zeprzawszy

gerundium: sparcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sparcie
zeprzenie
sparcia
zeprzenia
D. sparcia
zeprzenia
sparć
zeprzeń
C. sparciu
zeprzeniu
sparciom
zeprzeniom
B. sparcie
zeprzenie
sparcia
zeprzenia
N. sparciem
zeprzeniem
sparciami
zeprzeniami
Ms. sparciu
zeprzeniu
sparciach
zeprzeniach
W. sparcie
zeprzenie
sparcia
zeprzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: sparty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. sparty
sparty
sparty
sparte
sparta
D. spartego
spartego
spartego
spartego
spartej
C. spartemu
spartemu
spartemu
spartemu
spartej
B. spartego
spartego
sparty
sparte
spartą
N. spartym
spartym
spartym
spartym
spartą
Ms. spartym
spartym
spartym
spartym
spartej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. sparci
sparci
sparte
sparte
D. spartych
spartych
spartych
spartych
C. spartym
spartym
spartym
spartym
B. spartych
spartych
spartych
sparte
N. spartymi
spartymi
spartymi
spartymi
Ms. spartych
spartych
spartych
spartych

odpowiednik aspektowy: spierać

Składnia

bez ograniczeń + zeprzeć +
KOGO
żeby ZDANIE + zeprzeć +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 29.01.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj