UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prawowity

Chronologizacja

1837, 29 listopada w roku 1837 w Londynie, w Paryżu, w Edynburgu, polona.pl

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. prawowity
prawowity
prawowity
prawowite
prawowita
D. prawowitego
prawowitego
prawowitego
prawowitego
prawowitej
C. prawowitemu
prawowitemu
prawowitemu
prawowitemu
prawowitej
B. prawowitego
prawowitego
prawowity
prawowite
prawowitą
N. prawowitym
prawowitym
prawowitym
prawowitym
prawowitą
Ms. prawowitym
prawowitym
prawowitym
prawowitym
prawowitej
W. prawowity
prawowity
prawowity
prawowite
prawowita
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. prawowici
prawowici
prawowite
prawowite
D. prawowitych
prawowitych
prawowitych
prawowitych
C. prawowitym
prawowitym
prawowitym
prawowitym
B. prawowitych
prawowitych
prawowitych
prawowite
N. prawowitymi
prawowitymi
prawowitymi
prawowitymi
Ms. prawowitych
prawowitych
prawowitych
prawowitych
W. prawowici
prawowici
prawowite
prawowite

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. prawowitszy
prawowitszy
prawowitszy
prawowitsze
prawowitsza
D. prawowitszego
prawowitszego
prawowitszego
prawowitszego
prawowitszej
C. prawowitszemu
prawowitszemu
prawowitszemu
prawowitszemu
prawowitszej
B. prawowitszego
prawowitszego
prawowitszy
prawowitsze
prawowitszą
N. prawowitszym
prawowitszym
prawowitszym
prawowitszym
prawowitszą
Ms. prawowitszym
prawowitszym
prawowitszym
prawowitszym
prawowitszej
W. prawowitszy
prawowitszy
prawowitszy
prawowitsze
prawowitsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. prawowitsi
prawowitsi
prawowitsze
prawowitsze
D. prawowitszych
prawowitszych
prawowitszych
prawowitszych
C. prawowitszym
prawowitszym
prawowitszym
prawowitszym
B. prawowitszych
prawowitszych
prawowitszych
prawowitsze
N. prawowitszymi
prawowitszymi
prawowitszymi
prawowitszymi
Ms. prawowitszych
prawowitszych
prawowitszych
prawowitszych
W. prawowitsi
prawowitsi
prawowitsze
prawowitsze

Pochodzenie

Zob. prawy

Kontaminacja prawy i rodowity (Bańk)

1. syn

Definicja

książk. 
taki, który urodził się jako dziecko osób będących ze sobą w związku małżeńskim

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ślubny I, z prawego łoża I
sprzeczne:  naturalny, nieślubny, pozamałżeński, z nieprawego łoża I

Połączenia

  • prawowity potomek, syn; prawowita córka; prawowite dziecko

Cytaty

Według Galla Zbigniew był synem konkubiny, jednak przez innych uważany był za prawowitego potomka księcia.

źródło: NKJP: Marek Kazimierz Barański: Dynastia Piastów w Polsce, 2005

Kunhuta miała [...] zajść w ciążę z kochankiem. Jej prawowitego syna, Wacława, wielce oburzał ten haniebny związek [...].

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

[...] aż do wejścia w życie Ustawy z dnia 3 stycznia 1972 r. o rodzicielstwie dzieci prawowite (z prawego łoża) i dzieci naturalne (pozamałżeńskie) nie miały takich samych praw, w szczególności w sprawach spadkowych.

źródło: Adrianna Szczygieł: Jak poślubić nieboszczyka?, In Gremio, 2021 (ingremio.org)

Składnia

Rz + prawowity + bez ograniczeń
szyk: neutralny

2. związek

Definicja

książk. 
taki, który został usankcjonowany prawnie w wyniku zawarcia małżeństwa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny

Połączenia

  • prawowity małżonek, mąż; związek; prawowita małżonka, żona; prawowite małżeństwo

Cytaty

Do schedy z woli zmarłego uprawniona została również jego kochanka, z którą związał się przed 12 laty po separacji z prawowitą małżonką.

źródło: NKJP: Dziwny jest ten świat, Dziennik Polski, 2001-03-03

Dzieci poczęte w wolnych związkach są traktowane na równi z dziećmi prawowitych małżonków - władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Miłość bez atestu, Gazeta Wyborcza, 1993-04-22

Od wieków w naszej wsi wszystkie dzieci rodziły się normalnie. Te poczęte po ślubie z prawowitego związku, w małżeńskim łożu wyścielonym słomą, i te poczęte przed ślubem w uchylonej komorze [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: Półbaśnie, 1976

Składnia

Rz + prawowity + bez ograniczeń
szyk: neutralny

3. właściciel

Definicja

książk. 
mający pełne prawa do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pełnoprawny

Połączenia

  • prawowity cesarz, król, monarcha, prezydent, przywódca, rząd, władca; gospodarz, mieszkaniec; członek, przedstawiciel, właściciel; dziedzic, następca, spadkobierca; prawowita właścicielka; władza
  • jedyny prawowity

Cytaty

Tego dnia uczniów klasy pierwszej pasowano na prawowitych członków szkolnej społeczności.

źródło: NKJP: (e.Ż): Śladami naszej patronki, Nowiny Raciborskie, 2008-11-25

Jako jedyna prawowita spadkobierczyni po Jerzym Ignacym Lubomirskim z Rozwadowa-Charzewic nie pozwalam na żadne czynności wokół nieruchomości należących niegdyś do mego ojca!

źródło: NKJP: (RUT): Dziedzictwo w ruinie, Dziennik Polski, 2005-04-13

Przecież w latach 1945 i 1946 w Polsce nie rządziła władza prawowita (ta była na wygnaniu w Londynie).

źródło: NKJP: Internet

Składnia

Rz + prawowity + bez ograniczeń
szyk: neutralny

4. majątek

Definicja

książk. 
taki, do którego ktoś ma pełne prawo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pełnoprawny

Połączenia

  • prawowita własność; prawowite miejsce

Cytaty

Mieszkanie na parterze jest sprzedawane razem z ogródkiem, staje się on więc prawowitą własnością kupującego.

źródło: NKJP: (EBu): Własny ogródek, Dziennik Bałtycki, 2000-05-09

Trzy narody, które tak odważnie walczyły o wolność, zajmą swe prawowite miejsce jako członkowie Sojuszu, który od ponad pół wieku stoi na straży wolności.

źródło: NKJP: Bill Clinton: Bill Clinton dla „Gazety”, Gazeta Wyborcza, 1999-03-13

Składnia

Rz + prawowity + bez ograniczeń
szyk: tylko prepozycja
Data ostatniej modyfikacji: 16.01.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj