UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

łepetyna

Chronologizacja

1847, Konstanty Gaszyński, Reszty pamiętników Macieja Rogowskiego rotmistrza Konfederacyi Barskiéj, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. łepetyna
łepetyny
D. łepetyny
łepetyn
C. łepetynie
łepetynom
B. łepetynę
łepetyny
N. łepetyną
łepetynami
Ms. łepetynie
łepetynach
W. łepetyno
łepetyny

Pochodzenie

Zob. łeb

1. część ciała

Definicja

pot. 
ekspresywnie o głowie - części ciała człowieka lub zwierzęcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bania, baniak, czerep, dekiel, globus, głowa, makówka, pała

Cytaty

W kraju ze snu nic nie dziwi: prezydent miasta Łodzi kazał urzędnikom nosić służbowe czapki. Uszyte bez uprzedniego ustalenia rozmiarów łepetyn.

źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Życie jest snem, Polityka, 2004-09-11

Tak sobie patrzę i myślę: przed czym tych ludzi bronić? - poskrobał się palcem w łepetynę. - Przecież tu się nic złego nie dzieje.

źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Na pierwszy, drugi, a nawet trzeci rzut oka (w każdym razie mojego oka, a wybitnym znawcą kotów rasowych raczej nie jestem) wygląda jak brytyjka: łepetyna okrągła z lekko plaskatym pyszczkiem, oczka jak u sowy, w kolorze bursztynu, łapki krótkie, futerko puchate, a ogon niezwykle grubaśny.

źródło: NKJP: Maryla Weiss: Królewna Petronela, Kot, 2009-02

2. osoba

Definicja

pot. 
ekspresywnie o głowie - pojedynczej osobie widzianej w stosunku do jakiegoś zbioru ludzi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głowa

Cytaty

Jestem fryzjerem, golę na pałę za 100 zł od łepetyny.

źródło: Internet: m.bibsy.pl

3. człowiek oceniany

Definicja

pot. 
ekspresywnie o głowie - człowieku podlegającym ocenie pod względem intelektualnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głowa

Cytaty

Obydwaj nie mieli chyba więcej jak po osiemnaście lat, a gadali niczym profesorowie. Tęgie to łepetyny i patrioci!

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

4. siedlisko myśli

Definicja

pot. 
ekspresywnie o głowie - umyśle i psychice ludzkiej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głowa, łeb, makówka

Cytaty

Zaiste, niewesołe krążyły po mej łepetynie myśli, gdym siedział na drzewie, nie przymierzając jak małpa.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954

Minęły lata i ustroje, doczekaliśmy się późnych wnuków tamtych krzykaczy. Hasła i zawartość łepetyn pozostały te same.

źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Po obłędnym kole, Polityka, 2003-05-17

I właśnie wtedy zobaczyłem kota. Wpierw myślałem, że mi rozgorączkowana łepetyna szwankuje, ale kociak nie znikał. Pełzł wolniutko między wypłowiałymi trawami i był coraz bliżej.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006

5. zdolności

Definicja

pot. 
ekspresywnie o głowie - zdolnościach człowieka w jakiejś dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głowa, kiepeła, kiepełe, łeb

Cytaty

Szkoda, że Żaba daleko, ona ma łepetynę do interesów. Zresztą pewnie już niezainteresowana tym tematem [...].

źródło: Internet: klub.senior.pl

6. życie

Definicja

pot. 
ekspresywnie o głowie - życiu ludzkim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  głowa

Cytaty

Usuwa połamane zęby. - Czy nic nie zagraża jego życiu? - upewniał się Tomek. - Ano, jego pistolet ocalił mu łepetynę, ale nieprędko będzie mógł znów broić.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Gdyby to jeszcze szło tylko o nasze dwie łepetyny! Jeśli my przepadniemy, co się wtedy stanie z Tomkiem i resztą naszych przyjaciół?

źródło: Internet: pdf-x.pl

Data ostatniej modyfikacji: 23.02.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj