UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

klimat

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

fr. climat

z gr. klíma (dop. klímatos) 'nachylenie, zwł. punktu na Ziemi względem Słońca, strefa Ziemi, pogoda tej strefy, okolicy'

1. zjawiska pogodowe

Definicja

układ zjawisk pogodowych charakterystycznych dla jakiegoś obszaru, ustalany na podstawie wieloletnich obserwacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda klimat

Połączenia

  • ciepły, gorący, letni, tropikalny, upalny; chłodny, mroźny, zimny; łagodny; ostry, surowy; suchy, wilgotny; afrykański, górski, morski, nadmorski; lokalny, miejscowy; leczniczy, niezdrowy, zdrowy klimat; klimat atlantycki, europejski, kontynentalny, miejski, oceaniczny, polarny, śródziemnomorski; umiarkowany
  • klimat miasta, miejscowości; Egiptu, Europy, Polski...; planety, Ziemi
  • pogoda i klimat
  • ochłodzenie, ocieplenie; poprawa, wahania, zmiany; surowość; warunki, wpływ; cechy, charakterystyka, elementy, zalety; specyfika, typ; ochrona; strefa klimatu
  • wpływ na klimat
  • obszary, regiony, rejony o jakimś klimacie; zmiany w klimacie
  • klimat panuje, sprzyja czemuś, zmienia się; oddziaływanie klimatu
  • badanie klimatu
  • wpłynąć/wpływać na klimat

Cytaty

[...] upały i wilgoć są dla kobiet udręką, morderczy klimat rozkłada fizycznie i psychicznie.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994

Dopóki w latach czterdziestych nie wynaleziono antybiotyków, zmiana klimatu była dla gruźlików właściwie jedyną szansą [...].

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

[...] chcąc utrzymać załogę w zdrowiu, kazał w tropikalnym klimacie wszystkim marynarzom pić rum z wodą.

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988

Odtąd na wyspie pozostali już tylko Eskimosi - dzicy koczownicy, ubierający się w ciepłe skóry zwierzęce, obeznani z północną przyrodą i mroźnym klimatem.

źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996

Woda to życie. W pewnych klimatach człowiek może obywać się bez odzieży, bez dachu nad głową, przez dłuższy czas może nawet i nie dojadać, ale brak wody zabija szybko.

źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. klimat
klimaty
D. klimatu
klimatów
C. klimatowi
klimatom
B. klimat
klimaty
N. klimatem
klimatami
Ms. klimacie
klimatach
W. klimacie
klimaty

Skróty

kl.

2. nastrój

Definicja

zespół emocji i wrażeń powszechnie odczuwanych w jakimś miejscu lub okolicznościach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  atmosfera, aura, nastrój

Połączenia

  • domowy, filmowy, jazzowy, muzyczny; liryczny, nostalgiczny, romantyczny; cudowny, dobry, fajny, korzystny, miły, pozytywny, przychylny, przyjazny, wspaniały; ciężki, mroczny, niedobry, niekorzystny, nieprzychylny, ponury, zły; bajkowy, baśniowy, magiczny, niesamowity, niezwykły; ciekawy, dziwny, niepowtarzalny, niezapomniany, swoisty, szczególny; dawny, nowy, obecny klimat; swojskie; irlandzkie, krakowskie... klimaty; klimat rodzinny, społeczny; duchowy, emocjonalny, intelektualny, psychologiczny
  • klimat domu, szkoły, wnętrza; prac, rozmowy; powieści, utworu; epoki, życia; bezpieczeństwa, miłości, niepokoju, nieufności, poparcia, spokoju, strachu, współpracy, zabawy, zaufania
  • klimat !?dla rozwoju czegoś, !?dla współpracy; !?dla inwestycji, !?dla kultury
  • klimat w czyichś stosunkach
  • klimat i atmosfera, klimat i nastrój
  • powrót do jakiegoś klimatu
  • klimat panuje
  • budować, stworzyć/stwarzać, tworzyć, wytwarzać; psuć, zmienić/zmieniać; oddać, odtworzyć klimat
  • narzekać na klimat czegoś; wpisać się w klimat czegoś
  • wyrastać, żyć; utrzymany w klimacie

Cytaty

Ponury klimat sztuki dziejącej się w środowisku emigrantów, na przedmieściach wielkiego miasta, sprawia, że emocje niszczą bohaterów.

źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997

Z nazwiskiem Zamoyskiego – czy precyzyjniej z okresem, gdy kierował resortem – łączyć należy poprawę klimatu w stosunkach z republikami bałtyckimi [...].

źródło: NKJP: Michowicz Waldemar: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odezwała się tęsknota za domem - za polską jodłą i polskim sianem pod śnieżnobiałym obrusem, za niepowtarzalnym klimatem tych świąt w rodzinnej wsi.

źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995

Młode pokolenie wychowane w innym klimacie duchowym i w różnym kręgu kulturalnym — nie wniesie żadnego myślowego fermentu do ewolucji ustroju komunistycznego.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

Niełatwo dziś zaistnieć na rynku z nową płytą. Czy stara się Pani sprostać masowym gustom odbiorców, czy też pozostaje wierna swoim klimatom?

źródło: NKJP: Cieszyć się życiem, Dziennik Polski, 2003-08-16

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. klimat
klimaty
D. klimatu
klimatów
C. klimatowi
klimatom
B. klimat
klimaty
N. klimatem
klimatami
Ms. klimacie
klimatach
W. klimacie
klimaty

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: klimat dla czegoś

Data ostatniej modyfikacji: 06.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj