UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wydać

Chronologizacja

1399, SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wydam	wydamy
2 os.	wydasz	wydacie
3 os.	wyda	wydadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wydałem +(e)m wydał	wydałam +(e)m wydała	wydałom +(e)m wydało	wydaliśmy +(e)śmy wydali	wydałyśmy +(e)śmy wydały
2 os.	wydałeś +(e)ś wydał	wydałaś +(e)ś wydała	wydałoś +(e)ś wydało	wydaliście +(e)ście wydali	wydałyście +(e)ście wydały
3 os.	wydał	wydała	wydało	wydali	wydały

bezosobnik: wydano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wydajmy
2 os.	wydaj	wydajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wydałbym bym wydał	wydałabym bym wydała	wydałobym bym wydało	wydalibyśmy byśmy wydali	wydałybyśmy byśmy wydały
2 os.	wydałbyś byś wydał	wydałabyś byś wydała	wydałobyś byś wydało	wydalibyście byście wydali	wydałybyście byście wydały
3 os.	wydałby by wydał	wydałaby by wydała	wydałoby by wydało	wydaliby by wydali	wydałyby by wydały

bezosobnik: wydano by

bezokolicznik: wydać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wydawszy

gerundium: wydanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wydanie	wydania
D.	wydania	wydań
C.	wydaniu	wydaniom
B.	wydanie	wydania
N.	wydaniem	wydaniami
Ms.	wydaniu	wydaniach
W.	wydanie	wydania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wydany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wydany	wydany	wydany	wydane	wydana
D.	wydanego	wydanego	wydanego	wydanego	wydanej
C.	wydanemu	wydanemu	wydanemu	wydanemu	wydanej
B.	wydanego	wydanego	wydany	wydane	wydaną
N.	wydanym	wydanym	wydanym	wydanym	wydaną
Ms.	wydanym	wydanym	wydanym	wydanym	wydanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wydani	wydani	wydane	wydane
D.	wydanych	wydanych	wydanych	wydanych
C.	wydanym	wydanym	wydanym	wydanym
B.	wydanych	wydanych	wydanych	wydane
N.	wydanymi	wydanymi	wydanymi	wydanymi
Ms.	wydanych	wydanych	wydanych	wydanych

odpowiednik aspektowy: wydawać

Pochodzenie

Zob. dać

1. oszczędności

Definicja

przeznaczając na coś środki finansowe, odjąć je od posiadanej całości pieniędzy i przekazać w określony sposób w miejsce docelowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

wydać oszczędności, pieniądze; miliony

Cytaty

Wydała oszczędności całego życia na wielki kolorowy telewizor i oglądała programy, w których mówiono o wojnie atomowej [...].

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003

Namawiam, żeby się zarejestrowały jako bezrobotne, to będą miały ubezpieczenie, żeby założyły jakąś lokatę, to nie będzie kusiło, żeby wydać wszystko na ciuchy i wódkę.

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią, 2007

Richard Burton na diamenty dla Liz Taylor wydał miliony dolarów.

źródło: NKJP: Zachcianki św. Brygidy, Dziennik Polski, 2001-02-10

Składnia

wydać

CO + (na CO)

2. resztę

Definicja

zwrócić klientowi pieniądze nadpłacone przy realizowaniu jakiejś transakcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

wydać resztę

Cytaty

	Zgodnie z prawem, listonosz powinien rozmienić pieniądze i wydać resztę, a jeśli nie, to musi klientowi zostawić specjalny kwitariusz. źródło: NKJP: Anna Worsztynowicz: Spiera się o pracę kuriera, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-02-04
	Nie miał dwóch złotych na wózek, więc próbował rozmienić dychę w kiosku, [...] ale panienka nie miała drobnych. Kupił więc soczek dla Helci za półtora złotego. Wydała mu drobnymi. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007
	[...] panie dysponowały tylko banknotem 200-złotowym, więc należało im wydać 100 zł reszty. źródło: NKJP: Bezbronne staruszki, Dziennik Polski, 2004-03-23
	- Jeśli miał wydać złotówkami ze 100 zł, to raczej 96 złotówek, a nie 996 [...]. źródło: Internet: forum.trojmiasto.pl
	[...] ostatnio tak miałam, zapłaciłam za coś 15 Euro, a dałam kasjerowi 50, [...] on wydał mi ze 100 Euro [...]. źródło: Internet: pytamy.wp.pl

Składnia

+	wydać	+	CO
+	wydać	+	CZYM
+	wydać	+	z CZEGO

3. towar

Definicja

dać komuś coś, co powinien otrzymać w danej sytuacji, związanej z jakimś typem zachowań czy działań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

urząd wydał coś
wydać obiad, przedmiot; dokument, dowód, legitymację, paszport, prawo jazdy

Cytaty

	Loty uzależnione były już tylko od wiadomości o pogodzie na trasie. Wydano nam spadochrony, kombinezony, pistolety, mapy, kompasy i wszystkie potrzebne po skoku przybory [...]. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004
	Okazało się, że nasze komando ma wyjść do pracy i wydać żołnierzom śniadanie. źródło: NKJP: Wanda Ossowska: Przeżyłam...: Lwów - Warszawa 1939-1946, 2009
	Wydanie przedmiotu sprzedaży nabywcy następuje niezwłocznie po zapłaceniu ceny nabycia. źródło: NKJP: Dz.U., 1997
	W dniu wydania mieszkania należy spisać protokół przekazania. Muszą się w nim znaleźć wskazania liczników. źródło: NKJP: Katarzyna Zimna: Szczęśliwe zakończenie, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2007-05-18
	Konsulat [...] nie chce mu wydać paszportu i namawia do powrotu do kraju. źródło: NKJP: Tomasz Marczak: Samotny czerwony ponton, Dziennik Bałtycki, 2000-09-15

Składnia

wydać

KOMU + CO

4. szpiega

Definicja

sprawić, że miejsce czyjegoś ukrywania się lub czyjaś tajna działalność, które dotychczas były utrzymywane w tajemnicy, stały się znane osobom mogącym wymierzyć karę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Cytaty

Dwóch kompletnych wyrzutków społecznych, właśnie zwolnionych z więzienia, stoi przy drodze, próbując złapać samochód, który by ich podwiózł: starszy z mężczyzn wybiera się zabić kobietę, która przed laty wydała go policji.

źródło: NKJP: Piotr Bratkowski: Czym jest druga książka Tomka Tryzny?, Gazeta Wyborcza, 1997-01-22

Rudloff wydał niemieckich szpiegów działających w Polsce. Przekazał Sosnowskiemu dziesiątki tajnych dokumentów.

źródło: NKJP: Michał Komar: Trzy życia agenta, Polityka, 2002-10-19

Uderzył w dwie kobiety, które zginęły na miejscu. Następnego dnia uciekł do Szwecji. Nie został wydany władzom łotewskim.

źródło: NKJP: Maciej Zaremba: Polski hydraulik i inne opowieści ze Szwecji, 2008

Składnia

wydać

KOGO + KOMU

5. plon

Definicja

o roślinach lub ziemi, na której rosną rośliny: przynieść plon

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Połączenia

wydać owoc, plon

Cytaty

	Na [...] krótkopędach powinny tworzyć się pąki kwiatowe, które wydadzą owoce w roku następnym. źródło: NKJP: Leszek S. Jankiewicz (red.): Regulatory wzrostu i rozwoju roślin, 1997
	Rośliny reagują na suszę i nadmiar słońca przyśpieszonym kwitnieniem, a potem błyskawicznym starzeniem się. Nie rosną, tylko chcą jak najszybciej wydać plon, zanim zginą [...]. źródło: NKJP: (MGR): Wszystko usycha, Express Ilustrowany, 2003-06-17
	Pochodzi z nieco cieplejszego klimatu i odpowiada jej płytka, szybko nagrzewająca się woda. Od tego zależy wysokość rośliny (30 do 70 cm), wielkość liści i liczba wydanych bulw. źródło: NKJP: Eugeniusz Radziul: Ogrodowe pasje, 2009
	Śmieci co prawda zostały przysypane kilkunastometrową warstwą ziemi, jednak nie jest pewne, czy zrekultywowane podłoże może wydać owoce w postaci roślin z różnych stron świata. źródło: NKJP: (RL): Każde miejsce ma swoje wady, Gazeta Krakowska, 2004-01-31

Składnia

wydać

6. dźwięk

Definicja

wytworzyć za pomocą strun głosowych lub instrumentu coś postrzeganego zmysłem słuchu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dobyć, wydobyć

Połączenia

wydać dźwięk, głos, odgłos

Cytaty

Kiedy będziesz stroił gitarę, pamiętaj, żeby nie naciągnąć struny zbyt mocno, bo pęknie, i zbyt słabo, bo nie wyda dźwięku.

źródło: NKJP: Mirosław Nahacz: Bocian i Lola, 2005

Czy Izaak pojął? Nie wydał głosu, nie poruszył się. Szeroko rozwartymi oczyma, w których odbijało się niebo, patrzył na ojca z bolesnym zdumieniem.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Przy pobieraniu krwi wydałem odgłos zarzynanego barana, spadł wacik do dezynfekcji, podniosłem go ja...

źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

Składnia

wydać

7. książkę

Definicja

udostępnić w określony sposób publiczności tekst dziennikarski, literacki lub inną całość myślową albo artystyczną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa

Połączenia

wydawnictwo wydało
wydać encyklopedię, gazetę, książkę, monografię, pamiętnik, przewodnik, tom, tomik, zbiór; album, płytę, singiel
wydany czyimś nakładem

Cytaty

	Próbujemy wydać monografię wsi, mamy jednak problemy z tak zwanymi czarnymi dziurami z przeszłości. źródło: NKJP: (JEG): Nikt nie chce polskich mioteł, Gazeta Krakowska, 2004-07-22
	W roku 1962 Instytut Literacki w Paryżu wydał tom opowiadań „Pierścień z papieru”. źródło: NKJP: Krzysztof Rutkowski: Pasaż z czarnym półksiężycem, Gazeta Wyborcza, 1997-02-04
	Nie jest też sztuką wydać singiel albo dwa utwory. Sztuką jest się utrzymać na rynku. źródło: NKJP: Ewa Wawoczny: W tym fachu nie ma czasu na miłość, Nowiny Raciborskie, 2002-02-13
	Muzyk, niezrażony opieszałością albo wręcz niechęcią wielkich wytwórni, postanowił wydać ten projekt samodzielnie, co też powoli staje się tradycją w polskim jazzie. źródło: NKJP: MAX: Światowy kulpowicz, Polityka, 2001-02-10

Składnia

wydać

8. rozkaz

Definicja

ze względu na rangę lub pełnioną funkcję zadecydować o czymś, co następnie zaczyna oficjalnie obowiązywać lub mieć ważność

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

prezydent, rząd, sąd wydał coś; gmina, komisja wydała coś
wydać nakaz, polecenie, rozkaz, zakaz; orzeczenie, pozwolenie, prawo, rozporządzenie, ustawę, wyrok, zezwolenie; ocenę, opinię

Cytaty

	Wprawdzie kiedy wydałem polecenie przygotowania broni, wykonali je, jednak z wyraźną niepewnością i niechęcią. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Rozprawę odroczono, bo sędzia uznał, że bez wyjaśnień X-a nie może wydać ostatecznego werdyktu . źródło: NKJP: Przemysław Kubiak: Poseł na czerwonym świetle, Super Express, 1998
	Sejm wydał ustawę o ochronie zdrowia [...]. źródło: NKJP: (MIKO): Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2003-07-24
	W lutym tego roku wydano pozwolenie na budowę. Problem w tym, że budowę należy rozpocząć jak najszybciej, by dokumenty się nie zdezaktualizowały. źródło: NKJP: (CHYL): Szkoda dokumentacji, Gazeta Krakowska, 2003-03-21
	Za bójki, niszczenie sprzętu naczelnik ma prawo wydać więźniowi zakaz uprawiania sportu do trzech miesięcy. źródło: NKJP: Dariusz Wołowski: W zakładzie jest siłownia, boisko do siatkówki i placyk z jednym koszem, Gazeta Wyborcza, 1996-03-28

Składnia

wydać

CO + (KOMU)

9. przyjęcie

Definicja

wykonawszy różne czynności, zapewnić określony przebieg lub charakter spotkania towarzyskiego

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wyprawić
	hiperonimy:	urządzić, zorganizować

Połączenia

wydać przyjęcie, wesele

Cytaty

Opowiedziano mi, jak pewnego razu do Baku zjechał były szef amerykańskiej dyplomacji Henry Kissinger, a prezydent wydał kolację na jego cześć.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

Na cześć pary książęcej wydano obiad w hotelowej restauracji. Wszystkich zaskoczyło menu po holendersku.

źródło: NKJP: (TAJ): Nalewka dla księcia, Dziennik Zachodni, 2005-05-02

Byłoby miło, gdyby wydały przyjęcie dla znajomych Rity. Dla wszystkich. Agata mogłaby przyjść, ale też Ewa, Krzyś, inni koledzy.

źródło: NKJP: Monika Rakusa: Żona Adama, 2010

Składnia

wydać

10. córkę lub syna

Definicja

doprowadzić do małżeństwa jakiejś osoby z inną osobą

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Połączenia

wydać córkę

Cytaty

	Lot, mając w obrzydzeniu Sodomę i sodomskie obyczaje, zaprzysiągł, iż wyda córki za uczciwych młodzieńców, pochodzących z innych stron. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952
	Miał już dobrze po trzydziestce, kiedy Aldona wydała go za swoją młodsza koleżankę z biura, czterdziestoośmioletnią Irkę Guszek, księgową, której doskwierało staropanieństwo. źródło: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008 (Google books)
	Kiedy Jaime nie należał jeszcze do Gwardii, Tywin planował wydać go za Lysę Tully. źródło: Internet: graotron.wikia.com
	Dyrektor proponuje dziewczynie, że wyda ją za swojego syna, ale ona nie chce [...]. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Kirgiz schodzi z konia, 2007

Składnia

wydać

KOGO + za KOGO

11. kraj wydał noblistę

Definicja

książk.

wyróżnić się pochodzeniem lub początkowym działaniem jakiejś znanej później osoby lub grupy osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny

Cytaty

	- To ta ziemia wydała 11 noblistów - lubi podkreślać X. źródło: NKJP: Jan Dziadul: Po co nam Warszawa?, Polityka, 2008-10-25
	[...] co za reklama dla spółki adwokackiej, która wydała takiego geniusza prawniczego, że aż prof. X wpadł w zachwyt. źródło: NKJP: Internet
	Wiele krajów wydało całe zastępy najemników, zawodowych żołnierzy, w tym także armie zbójów, korsarzy, piratów [...]. Polska właściwie tylko ten jeden raz, Lisowczyków, ale też to, że przyjęli oni akurat wtedy służbę cesarską, to naprawdę fatalny przypadek. źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999
	Wprawdzie nie wiem, czy nasze czasy są w ogóle zdolne wydać wielkie talenty literackie, nie mogę jednak z góry przesądzać, że to niemożliwe. źródło: NKJP: Ariana Nagórska: Nisza koziorożca, Akant, 2009-10

Składnia

wydać

KOGO/CO

Frazeologizmy

coś wydało owoce
ktoś wydał bitwę
ktoś wydał na śmierć kogoś
ktoś wydał na świat kogoś
ktoś wydał ostatnie tchnienie
ktoś wydał w czyjeś ręce kogoś
ktoś wydał za mąż kogoś
ktoś wypowiedział wojnę komuś
ktoś wydał wojnę komuś
ktoś wypowiedział wojnę komuś/czemuś
ktoś wydał wojnę komuś/czemuś
ktoś wydał walkę komuś/czemuś
ktoś wydał bitwę komuś/czemuś
ktoś zostawił kogoś na pastwę losu
ktoś wydał kogoś na łaskę losu
ktoś/coś wydał/wydało na łup kogoś/coś
na wydaniu

Data ostatniej modyfikacji: 13.08.2017