Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *dervo
1.a roślina
Definicja
Wymowa
[d-rzewo] lub pot. [dż-żewo]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | roślina |
Połączenia
- grube, ogromne, olbrzymie, potężne, wielkie, wysokie; rosochate, rozgałęzione, rozłożyste; pochylone, przewrócone, spróchniałe, zwalone; pobliskie, przydrożne, samotne; piękne drzewo; młode, prastare, stare, stuletnie, wiekowe, zabytkowe; dorodne, zielone; bezlistne, chore, nagie, uschłe, uschnięte, wątłe; oszronione, ośnieżone; cmentarne, nadbrzeżne, okoliczne; egzotyczne; jesienne drzewa; drzewa iglaste, liściaste, owocowe, ozdobne, pestkowe; akacjowe, cytrynowe, pomarańczowe...; karłowate, niskopienne, smukłe, wysokopienne; leśne, parkowe; obsypane kwiatami
- drzewa parku
- drzewa nad budynkiem, nad drogą
- drzewo na skwerze; drzewa na cmentarzu, na skraju lasu, na ulicy, na zboczach; w dżungli, w lesie, w ogrodzie, w parku, w puszczy, w sadzie
- drzewa i krzaki, drzewa i krzewy, drzewa i kwiaty, drzewa i trawy, drzewa i żywopłoty; drzewa i chmury, drzewa i głazy, drzewa i gwiazdy, drzewa i kamienie, drzewa i niebo, drzewa i obłoki, drzewa i pola; drzewa i budynki, drzewa i dachy, drzewa i domy, drzewa i ławki, drzewa i słupy
- czubek, gałęzie, pień, słoje drzewa; czuby, konary, kora, korony, korzenie, liście, owoce, pędy, szczyty, wierzchołki; kikuty, sylwetki; nasiona, pyłki, sadzonki, siejki; aleja, gąszcz, gęstwa, kępa, linia, szkółka, szpaler, ściana; cień, szum, zapach, zieleń; wzrost; wycinka, wyrąb; gatunki, odmiany, (cenne, rzadkie) okazy drzew
- kora, liście z drzewa; droga wśród drzew
- cień, ławka pod drzewem
- jabłka; kot na drzewie; dziupla, otwór w drzewie; listki, liście, owoce, pąki; gniazda, ptaki na drzewach
- ukryty wśród drzew
- drzewo rośnie gdzieś, stoi gdzieś, wyrosło/wyrasta gdzieś, zasłania coś; przygniotło kogoś; drzewa otaczają coś, pochylają się nad czymś, tworzą (labirynt, szpaler...); kwitną, zakwitają, zielenią się; owocują, uginają się (pod ciężarem owoców); szumią; padają, przewracają się, schną, umierają
- piłować, posadzić, rąbać, ściąć/ścinać, wyciąć drzewo; posadzić, sadzić, zasadzić; wycinać; łamać, przewracać, wyrywać; rozpoznawać drzewa
- porośnięty, wysadzany drzewami
- przybić, przykuć/przykuwać, przymocować, przywiązać/przywiązywać, uwiązać kogoś/coś do drzewa
- wejść/wchodzić, wleźć/włazić, wdrapać się, wspinać się; wpaść na drzewo; rąbnąć, uderzyć/uderzać, wjechać w drzewo
- leżeć, siedzieć, stać, usiąść; sikać pod drzewem; zderzenie z drzewem
- powiesić coś, siedzieć, wisieć, zawisnąć; wylądować na drzewie; rosnąć, żyć na drzewach; chodzić, łazić po drzewach
- wysoki jak drzewo
- wyglądać jak drzewo
Cytaty
|
Samochód wiozący nielegalnych imigrantów wypadł z drogi, uderzył w drzewo i zatrzymał się na murze. źródło: KWSJP: Świat - Feralna ucieczka, Dziennik Polski, 1998-07-31 |
|
|
Działka należała do obu braci, ale każdy z nich, by wyciąć drzewo, musiał dostać pozwolenie od drugiego. źródło: KWSJP: nn: Brat ukradł cały las, Super Express, 2006 |
|
|
Chcesz zbudować dom, posadzić drzewo i spłodzić syna. źródło: KWSJP: W twarz, CKM nr 05/05, 1999 |
|
|
Może trzeba będzie zacisnąć dłonie na styliskach i rąbać jedno rosochate drzewo przez cały tydzień? źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967 |
|
|
Nagle drwal parę razy mocniej uderzył siekierą i potężne drzewo z szumem legło na polanie. źródło: KWSJP: Joanna Wilińska: Dobranoc dla dorosłych, 1977 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | drzewo |
drzewa |
|
| D. | drzewa |
drzew |
|
| C. | drzewu |
drzewom |
|
| B. | drzewo |
drzewa |
|
| N. | drzewem |
drzewami |
|
| Ms. | drzewie |
drzewach |
|
| W. | drzewo |
drzewa |
1.b drewno
Definicja
Wymowa
[d-rzewo] lub pot. [dż-żewo]
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | drewno |
Połączenia
- drzewo brzozowe, bukowe, dębowe, sosnowe; opałowe
- drzewo na opał
- drzewo w kominku
- stół, wyroby z drzewa
- komórka na drzewo
- palić drzewem
- wykonany z drzewa
Cytaty
|
Po prawej ręce przyjemnie trzaskało drzewo w kominku, tym milej, że to ja byłem gościem, a płacił ów nieszczęśnik. źródło: KWSJP: Wasz Sybaryta: Klub srebrnego widelca, 1999 |
|
|
Płomienie strawiły zabudowania mieszkalno-gospodarcze Anny S., 2 tony siana, sieczkarnię, drzewo opałowe. źródło: KWSJP: BZ: Śmierć w płomieniach, Tygodnik Podhalański nr 42, 1999 |
|
|
Ani razu bracia nie zatroszczyli się o drzewo na opał. źródło: KWSJP: Theo Harych: Morderstwo bez kary, 1965 |
|
|
Ostatecznie prześpię się w komórce na drzewo, a jutro skoro świt pojadę do babci. źródło: KWSJP: Józef Kozak: Dziwoląg, 1966 |
|
|
Chłopi palą drzewem z państwowego lasu. źródło: KWSJP: Rudolf Jasik: Martwi nie śpiewają, 1961 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | drzewo |
drzewa |
|
| D. | drzewa |
drzew |
|
| C. | drzewu |
drzewom |
|
| B. | drzewo |
drzewa |
|
| N. | drzewem |
drzewami |
|
| Ms. | drzewie |
drzewach |
|
| W. | drzewo |
drzewa |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. schemat
Definicja
Wymowa
[d-rzewo] lub pot. [dż-żewo]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- drzewo katalogowe
- drzewo dysków, katalogów, plików
Cytaty
|
Wszystkie te zabiegi tworzą jednak jakby gałęzie drzewa katalogowego, dla którego pniem jest czas narracji, a podstawą pnia - czas odbioru czy lokucji. źródło: KWSJP: Siwicka Dorota, Bieńczyk Marek, Nawarecki Aleksander: Szybko i szybciej, 1996 |
|
|
Okno umieszczone standardowo po prawej stronie przedstawia drzewo katalogów i dysków zainstalowanych na naszym komputerze. źródło: KWSJP: Dariusz Hałas: Laserowe wypalanie, Enter nr 2, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | drzewo |
drzewa |
|
| D. | drzewa |
drzew |
|
| C. | drzewu |
drzewom |
|
| B. | drzewo |
drzewa |
|
| N. | drzewem |
drzewami |
|
| Ms. | drzewie |
drzewach |
|
| W. | drzewo |
drzewa |