Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cyrkuł |
cyrkuły |
|
| D. | cyrkułu |
cyrkułów |
|
| C. | cyrkułowi |
cyrkułom |
|
| B. | cyrkuł |
cyrkuły |
|
| N. | cyrkułem |
cyrkułami |
|
| Ms. | cyrkule |
cyrkułach |
|
| W. | cyrkule |
cyrkuły |
Pochodzenie
łac. circulus 'koło'
1. komisariat
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- cyrkuł policyjny
- odprowadzić, prowadzić, zaprowadzić do cyrkułu
Cytaty
|
Zajeżdżano przed cyrkuł. Policjanci strzelali w powietrze. Kozacy wymachiwali szablami. Generałową prowadzono do celi, gdzie wciskał się za nią, kto tylko mógł. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996 |
|
|
Jest to pierwsze po cyrkule i ostatnie miejsce pobytu aresztowanych. Więzienie liczy 5 oddziałów, z których 1 kobiecy, 4 męskie. źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy, 2009 |
|
|
Doprowadzono go do cyrkułu policyjnego i zapisano w protokole: „Nie wymawiając żadnych wyrazów, krzyczał w okropny sposób”. źródło: NKJP: Helena Zaworska: Kabarety, Gazeta Wyborcza, 1997-01-24 |
|
|
Rozglądam się po sali, lecz nie widzę ani prokuratora, ani oberpolicmajstra, ani dwugłowego orła na ścianie, czarnego orła Imperatorów. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980 |
2.a terytorium
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- cyrkuł bocheński, myślenicki; cyrkuły miejskie
- cyrkuły Galicji
- granice, teren cyrkułu
- podział na cyrkuły
- utworzyć, wprowadzić, zlikwidować cyrkuły
- należeć do cyrkułu
- podzielić na cyrkuły
Cytaty
|
Po I rozbiorze Polski Austriacy utworzyli cyrkuł bocheński, w którego skład wchodził Szarów. źródło: NKJP: Adam Kociołek: Następcom z nadzieją, Gazeta Krakowska, 2004-06-26 |
|
|
W 1772, po I rozbiorze, Wadowice, liczące ok. 1500 mieszkańców, znalazły się w granicach zaboru austriackiego, początkowo jako miasto w cyrkule myślenickim, następnie jako jego stolica (od 1819). źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997 |
|
|
Gubernie dzieliły się na cyrkuły ze starostami na czele, którzy oprócz wykonywania administracji lokalnej sprawowali nadzór nad miastami i dworskimi dominiami. źródło: NKJP: Wojciech Witkowski: Historia administracji w Polsce 1764-1989, 2007 |
|
|
Warszawę podzielono na 7 cyrkułów administracyjno-policyjnych. źródło: Artur Nadolski: Pani Chłodna. Opowieść o warszawskiej ulicy, 2008 (books.google.pl) |
Składnia
|
+ | cyrkuł | + |
(JAKI)
|
Odesłania
Zob. też:
2.b zarząd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- siedziba cyrkułu
Cytaty
|
Polacy cieszyli się na Bukowinie prestiżem. Zachowało się miejscowe rozporządzenie cyrkułu z 1803 roku, dotyczące ilości godzin poświęconych na tańce narodowe podczas oficjalnego, ośmiogodzinnego balu. źródło: NKJP: Grażyna Kuźnik: Tylko Kaczyca, Dziennik Zachodni, 2003-04-25 |
|
|
W każdym majątku ustanowiono urzędnika sądowego (justycjariusza) i administracyjnego (mandatariusza). Byli to funkcjonariusze dominialni, zobowiązani jednak do wykonywania rozkazów cyrkułu. Miał podlegać im samorząd wiejski z obieralnymi wójtami na czele. źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968 |
|
|
[...] wkrótce po rozbiorach miasto straciło na znaczeniu. Siedzibę cyrkułu - jednego z 18, na jakie podzielona była Galicja - przeniesiono z Dukli do Jasła, zaś transkarpacka linia kolejowa ominęła miasto. źródło: NKJP: Sen Amalii, Dziennik Polski, 2004-04-03 |
|
|
Plebani mieli przesłać do cyrkułów wykazy narzędzi gaśniczych. Na kościelnych i zakrystianach spoczywał w razie pożaru obowiązek ostrzegania mieszczan poprzez bicie w dzwon [...]. źródło: Wacław Uruszczak: Krakowskie studia z historii państwa i prawa, 2008 (books.google.pl) |
3. koło
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | okrąg |
Cytaty
|
Świątynia parafialna była wyposażona w [...] przedmioty potrzebne do należytego sprawowania kultu. W roku 1744 były to: dwa drewniane pacyfikały, krzyż rezurekcyjny, dwie pasje procesjonalne, [...] cyrkuł do obcinania komunikantów. źródło: Bartosz Walicki: Wygląd i wyposażenie kościołów w parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Sokołowie [...], Rocznik Kolbuszowski, 2011 (bazhum.muzhp.pl) |
|
|
W miastach mężczyźni nosili „długie płaszcze, szerokie w cyrkuł krojone i kapelusze okrągłe”! źródło: Adam Kucharski: Hiszpania i Hiszpanie w relacjach Polaków, 2007 (books.google.pl) |
4. w teatrze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka teatr
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Cytaty
|
Był to teatr dla publiczności drobnoszlacheckiej i mieszczańskiej. Dysponował trzema rodzajami miejsc: cyrkuł (cercle), drugie miejsca i galeria. Mógł pomieścić zapewne ok. 100 widzów. źródło: Barbara Król-Kaczorowska: Budynek teatru. Rozwój funkcji i form do roku 1835, 1975 (books.google.pl) |
|
|
Na ziemiach polskich do lat trzydziestych XIX w. parter miał wyłącznie miejsca stojące, później częściowo wprowadzono miejsca siedzące (kilka rzędów ławek najbliżej sceny). Wyróżniano wówczas w parterze: cyrkuł (tuż przed kanałem orkiestrowym), ławy (za cyrkułem), i krzesła (po bokach przed lożami) oraz wolne miejsce za nimi, przeznaczone dla widzów stojących. źródło: Internet: scenografiapolska.pl |