Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *kamy
Forma kamień utworzona została na podstawie tematu przypadków zależnych (dop. *kamene, bier. *kamenь).
1. przy drodze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | bryła |
Połączenia
- duży; pamiątkowy; płaski kamień; kamień nagrobny; polny, przydrożny; kamienie nabrzeżne
- epoka kamienia
- dom z kamienia
- brukowane kamieniami
- zbudowany z kamienia
- zbić coś o kamień; uderzyć w kamień
- kuć, pracować, rzeźbić w kamieniu
- twardy jak kamień
- ktoś milczy jak kamień
Cytaty
|
Darłem się z bólu, ale dopiero później, kiedy kuśtykałem do chałupy, spostrzegłem, że bolą mnie nie tylko posiekane batem łydki, ale że zbiłem sobie o kamień duży palec u stopy. źródło: KWSJP: Julian Przyboś: Zapiski bez daty, 1970 |
|
|
W sąsiedztwie pomnika znajduje się kamień upamiętniający żołnierzy Armii Krajowej. źródło: KWSJP: Sławomir Szczerbiński: Program uroczystości odsłonięcia pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Toruniu, Gazeta Miejska nr 16 (59), 2000 |
|
|
Rajcy będą mieć twardy orzech do zgryzienia, bo w mieście, gdzie nawet pamiątkowy kamień nazwany jest papieskim, nagle trzeba będzie odebrać imię papieża wielkiemu obiektowi. źródło: KWSJP: Mirosław Koźmin: Cracovia niegodna papieża, Super Express, 2006 |
|
|
W sobotę 10 kwietnia znad Czarnego Stawu Gąsienicowego przywieziono do szpitala śmigłowcem 7-letnią dziewczynkę, która zjeżdżając na pupie stromym, śnieżnym zboczem, uderzyła w kamień [...]. źródło: KWSJP: Adam Marasek: Kronika TOPR, Tygodnik Podhalański nr 15, 1999 |
|
|
Chwycił kamień, z całej siły zamierzył się w okno, znajdujące się najbliżej drzwi i wybił szybę. źródło: KWSJP: Ewa Kozierkiewicz-Widermańska: Nieszczęścia chodzą parami, Detektyw nr 5 (153), 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kamień |
kamienie |
|
| D. | kamienia |
kamieni |
|
| C. | kamieniowi |
kamieniom |
|
| B. | kamień |
kamienie |
|
| N. | kamieniem |
kamieniami |
|
| Ms. | kamieniu |
kamieniach |
|
| W. | kamieniu |
kamienie |
2. jubilerski
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy
Połączenia
- drogocenne kamienie; kamienie jubilerskie; ozdobne
- wysadzana kamieniami
Cytaty
|
Niezwykle cenna jest ażurowa, duża zapona (zapinka do szat) wysadzana kamieniami, z umieszczoną w centrum niebieską kameą przedstawiającą orła. źródło: NKJP: Ewa Sarnowicz: Idź złoto do środy, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1996-10-18 |
|
|
Z gór Ałtaju wydobywa się nie tylko złoto, srebro, ale także kamienie ozdobne, czerty ałtajskie i marmury, kamienie półszlachetne, jak akwamaryny i kwarce różowe. źródło: NKJP: Podróże - „Titanic” na Akkemie, Dziennik Polski, 2000-11-28 |
|
|
Wprowadził krzemień pasiasty do rodziny kamieni jubilerskich, jest inicjatorem Sandomierskich Warsztatów Złotniczych. Prezentował swoje prace w kraju i za granicą, ostatnio - w ramach Dni Kultury Polskiej - w Indiach. źródło: NKJP: Małgorzata Płaza: Sandomierskie „Oskary” przyznane, Echo Dnia, 2007-02-28 |
|
|
Bóstwo odziane jest w czerwoną, gwiaździstą tunikę z długimi, obcisłymi rękawami i niebieski, rozwiany płaszcz usiany gwiazdami, spięty na ramieniu drogocennym kamieniem. źródło: KWSJP: Maria Nowicka: Z dziejów malarstwa greckiego i rzymskiego, 1988 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kamień |
kamienie |
|
| D. | kamienia |
kamieni |
|
| C. | kamieniowi |
kamieniom |
|
| B. | kamień |
kamienie |
|
| N. | kamieniem |
kamieniami |
|
| Ms. | kamieniu |
kamieniach |
|
| W. | kamieniu |
kamienie |
3. na zębach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Połączenia
- kamień nazębny
- usunąć kamień
- pokryty kamieniem
Cytaty
|
Co pół roku, podczas wizyt kontrolnych u stomatologa powinny być profesjonalnie usunięte złogi nazębne z wypolerowaniem (tylko w ten sposób można usunąć kamień i przebarwienia tzw. zewnętrzne). źródło: NKJP: Agnieszka A. Pawlik: Praca i Zdrowie: Higiena jamy ustnej u osób pracujących w szkodliwych warunkach, Unimedia, 2008-09-04 |
|
|
Jeśli ktoś chciałby w Polsce usunąć sobie kamień nazębny za darmo, w ramach świadczeń oferowanych przez kasy chorych, to może zrobić to tylko raz w roku - chociaż większość osób powinna usuwać kamień co kilka miesięcy. źródło: NKJP: Albo dobrze, albo za darmo, Dziennik Polski, 2002-11-15 |
|
|
Dbaj o to, by grzałka w czajniku nie była pokryta kamieniem. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kamień |
kamienie |
|
| D. | kamienia |
kamieni |
|
| C. | kamieniowi |
kamieniom |
|
| B. | kamień |
kamienie |
|
| N. | kamieniem |
kamieniami |
|
| Ms. | kamieniu |
kamieniach |
|
| W. | kamieniu |
kamienie |
4. w medycynie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | złóg |
Połączenia
- kamienie moczowe, nerkowe, żółciowe
- urodzić kamień
Cytaty
|
Za życia cierpiał na kamienie żółciowe. źródło: NKJP: Pejzaż - Królewskie wąsy, Dziennik Polski, 2002-02-02 |
|
|
Żona umarła w zeszłym roku na kamienie nerkowe, więc generał zupełnie sam zajmuje się lekko upośledzonym synem, 15-letnią wnuczką Jeleną, 16-letnim niedołężnym kotem Tarasem, praniem, gotowaniem, zakupami... źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Rosja, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1996-02-09 |
|
|
Jeśli [...] użyto wiecznotrwałego materiału syntetycznego, w pęcherzach pojawiały się kamienie moczowe i dochodziło do poważnych uszkodzeń mechanicznych. źródło: NKJP: Sławomir Zagórski: Urologia, Gazeta Wyborcza, 1999-02-02 |
|
|
Kiedyś kuracjusze i kuracjuszki łykali litry mineralnej, by potem z dumą chwalić się, że wreszcie udało im się urodzić kamień, wyleczyć wrzody i bezpłodność. źródło: NKJP: Anna Szulc: Sanatorium pod Erosem, Polityka nr 2341, 2002-03-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kamień |
kamienie |
|
| D. | kamienia |
kamieni |
|
| C. | kamieniowi |
kamieniom |
|
| B. | kamień |
kamienie |
|
| N. | kamieniem |
kamieniami |
|
| Ms. | kamieniu |
kamieniach |
|
| W. | kamieniu |
kamienie |
5. w grach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem
Połączenia
- kamień curlingowy
- kamienie domina
- ruch, ślizg kamienia
- kontrola nad kamieniem
- wybijać kamień
Cytaty
|
Najważniejsze w curlingu są kamienie, potocznie zwane czajnikami (bardzo ciężkie, ważą po 20 kg). źródło: NKJP: (psz): Z czajnikiem na lodowej tafli, Dziennik Polski, 2008-01-24 |
|
|
Zabawa ta, na wielką skalę, z użyciem milionów kamieni domina ustawianych tygodniami w fantazyjne wzory, weszła na stałe do rywalizacji o wpis do „Księgi rekordów Guinnessa”. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kamień |
kamienie |
|
| D. | kamienia |
kamieni |
|
| C. | kamieniowi |
kamieniom |
|
| B. | kamień |
kamienie |
|
| N. | kamieniem |
kamieniami |
|
| Ms. | kamieniu |
kamieniach |
|
| W. | kamieniu |
kamienie |