Chronologizacja
Pochodzenie
wszech (< zach.psł. *vьšěchъ [D. l.m]); por. wszak) + świat (zob.)
1. kosmos
Definicja
Warianty
- Wszechświat
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kosmos |
Połączenia
- materialny, nieskończony, obserwowalny, ogromny, wczesny wszechświat
- wszechświat bez granic
- centrum, przestrzeń, środek, zakątek; model, struktura; granice, koniec, krańce, nieskończoność, rozmiar, wymiary; budowa, masa, materia, oś; ekspansja, ewolucja, narodziny, początek, przyczyna; stan, wiek wszechświata
- wiedza o wszechświecie; istota, życie; galaktyki, obiekt, planety; energia, masa, materia, pierwiastki, zjawisko we wszechświecie
- wszechświat powstał, rozszerza się
- badanie wszechświata
Cytaty
|
Był wiek XVII. Skierowanie ku niebu lunety wprowadziło do opisu Wszechświata nieznaną wcześniej jakość [...]. źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk: Wędrówki niebieskie czyli Wszechświat nie tylko dla poetów, 1999 |
|
|
Jeżeli Wszechświat się rozszerza, to cofając się w czasie, musimy dojść do momentu, gdy cała zawarta w nim materia znajdowała się w punkcie. źródło: NKJP: Adam Strzałkowski: O siłach rządzących światem: rzecz o podstawowych oddziaływaniach – grawitacyjnych, elektromagnetycznych, silnych i słabych, 1996 |
|
|
Czarne dziury są specjalnymi obiektami we wszechświecie. W pewnym sensie możemy powiedzieć, że to są gwiazdy o bardzo dużej gęstości materii, które jednak nie wysyłają światła [...]. źródło: NKJP: Pułapka na światło, Dziennik Polski, 2002-12-24 |
|
|
[...] wszechświatów może być dowolna liczba, ale w zdecydowanej większości warunki tam panujące nie pozwalają na powstanie życia, zatem nikt ich nie może obserwować ani dziwić się ich złożoności. źródło: NKJP: Piotr Cieśliński: Kosmologia, Gazeta Wyborcza, 1999-02-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wszechświat |
wszechświaty |
|
| D. | wszechświata |
wszechświatów |
|
| C. | wszechświatowi |
wszechświatom |
|
| B. | wszechświat |
wszechświaty |
|
| N. | wszechświatem |
wszechświatami |
|
| Ms. | wszechświecie |
wszechświatach |
|
| W. | wszechświecie |
wszechświaty |
Odesłania
Zob. też:
2. świat
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka
Połączenia
- idealny, muzyczny wszechświat
- wszechświat i życie; człowiek i wszechświat, świat i wszechświat
- król, pan, stwórca, władca; dzieje, historia, losy, rozwój; koncepcja, wizja; harmonia, porządek, równowaga; prawo, tajemnice wszechświata
- człowiek, miejsce we wszechświecie
- stworzyć, tworzyć wszechświat; poznanie wszechświata
Cytaty
|
Chaos nie istnieje, wszystko ma swoje miejsce, wszechświat pracuje podług niezmiennych algorytmów. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005 |
|
|
Hieroglificzne zapisy informują o porządku wszechświata, rozumieniu sztuki, kulturze. źródło: NKJP: Galeria ZPAP, Weekend dodatek do Gazety Wyborczej, 1992-12-11 |
|
|
Idee niemieckiej filozofii oświeceniowej i romantycznej podjął i rozwinął C. Ritter, który stworzył oryginalny system wiedzy o człowieku i jego miejscu we wszechświecie [...]. źródło: NKJP: Krystyna Rembowska: Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, 2002 |
|
|
Człowiek jako cząstka wszechświata nie może łamać praw nim rządzących. źródło: NKJP: Stefan Kozłowski: Ekorozwój: wyzwanie XXI wieku, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wszechświat |
wszechświaty |
|
| D. | wszechświata |
wszechświatów |
|
| C. | wszechświatowi |
wszechświatom |
|
| B. | wszechświat |
wszechświaty |
|
| N. | wszechświatem |
wszechświatami |
|
| Ms. | wszechświecie |
wszechświatach |
|
| W. | wszechświecie |
wszechświaty |