UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaczadzieć

Chronologizacja

1826, Kurjer Warszawski, nr 271, polona.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaczadzieję
zaczadziejemy
2 os. zaczadziejesz
zaczadziejecie
3 os. zaczadzieje
zaczadzieją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaczadziałem
+(e)m zaczadział
zaczadziałam
+(e)m zaczadziała
zaczadziałom
+(e)m zaczadziało
zaczadzieliśmy
+(e)śmy zaczadzieli
zaczadziałyśmy
+(e)śmy zaczadziały
2 os. zaczadziałeś
+(e)ś zaczadział
zaczadziałaś
+(e)ś zaczadziała
zaczadziałoś
+(e)ś zaczadziało
zaczadzieliście
+(e)ście zaczadzieli
zaczadziałyście
+(e)ście zaczadziały
3 os. zaczadział
zaczadziała
zaczadziało
zaczadzieli
zaczadziały

bezosobnik: zaczadziano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaczadziejmy
2 os. zaczadziej
zaczadziejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaczadziałbym
bym zaczadział
zaczadziałabym
bym zaczadziała
zaczadziałobym
bym zaczadziało
zaczadzielibyśmy
byśmy zaczadzieli
zaczadziałybyśmy
byśmy zaczadziały
2 os. zaczadziałbyś
byś zaczadział
zaczadziałabyś
byś zaczadziała
zaczadziałobyś
byś zaczadziało
zaczadzielibyście
byście zaczadzieli
zaczadziałybyście
byście zaczadziały
3 os. zaczadziałby
by zaczadział
zaczadziałaby
by zaczadziała
zaczadziałoby
by zaczadziało
zaczadzieliby
by zaczadzieli
zaczadziałyby
by zaczadziały

bezosobnik: zaczadziano by

bezokolicznik: zaczadzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaczadziawszy

gerundium: zaczadzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zaczadzenie
zaczadzenia
D. zaczadzenia
zaczadzeń
C. zaczadzeniu
zaczadzeniom
B. zaczadzenie
zaczadzenia
N. zaczadzeniem
zaczadzeniami
Ms. zaczadzeniu
zaczadzeniach
W. zaczadzenie
zaczadzenia

Pochodzenie

Zob. czad 1

1. od dymu

Definicja

zatruć się czadem lub podobnymi szkodliwymi gazami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oczadzieć, zaczadzić się, zagorzeć

Połączenia

  • zaczadzieć od dymu, od spalin; od piecyka gazowego

Cytaty

Prawdopodobnie zaprószył ogień i zapaliła się wysuszona ściółka leśna, po czym nie zdążył uciec przed szybko rozprzestrzeniającym się ogniem lub zaczadział od dymu.

źródło: NKJP: Cezary Klimaszewski: Tragedia koło Kosianki, Głos Siemiatycz, 2009-06-05

Na skutek jakiegoś niedopatrzenia w czasie surowej zimy trzech więźniów zostało po obchodzie w łaźni (dyrektor tego dnia leżał chory) i zaczadziało. Jednego odratowano, dwaj pozostali byli już martwi, gdy podniósł się alarm.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Okazało się, że para po prostu zaczadziała. Kupiony na bazarze parę dni wcześniej piecyk gazowy Junkers okazał się nieszczelny.

źródło: NKJP: Proszę mnie uwzględnić w życiu, Gazeta Wyborcza, 1998-09-25

Składnia

bez ograniczeń + zaczadzieć +
(od CZEGO)

2. od sukcesów

Definicja

wskutek działania czynnika zewnętrznego znaleźć się w stanie, w którym nie ma się zdolności jasnego i rozsądnego myślenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zaczadzić się

Cytaty

Coraz mniej osób decydowało o coraz większych transakcjach, doszła do tego niebywała koniunktura na usługi finansowe i [...] zachłysnęli się od sukcesów, zaczadzieli od nich, a niektórzy całkowicie uzależnili.

źródło: NKJP: Bożena M. Dołęgowska-Wysocka: Anonimowi gracze rządzą światem, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-12-22

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj