UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

małoduszny

Chronologizacja

1809, SL

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	małoduszny	małoduszny	małoduszny	małoduszne	małoduszna
D.	małodusznego	małodusznego	małodusznego	małodusznego	małodusznej
C.	małodusznemu	małodusznemu	małodusznemu	małodusznemu	małodusznej
B.	małodusznego	małodusznego	małoduszny	małoduszne	małoduszną
N.	małodusznym	małodusznym	małodusznym	małodusznym	małoduszną
Ms.	małodusznym	małodusznym	małodusznym	małodusznym	małodusznej
W.	małoduszny	małoduszny	małoduszny	małoduszne	małoduszna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	małoduszni	małoduszni	małoduszne	małoduszne
D.	małodusznych	małodusznych	małodusznych	małodusznych
C.	małodusznym	małodusznym	małodusznym	małodusznym
B.	małodusznych	małodusznych	małodusznych	małoduszne
N.	małodusznymi	małodusznymi	małodusznymi	małodusznymi
Ms.	małodusznych	małodusznych	małodusznych	małodusznych
W.	małoduszni	małoduszni	małoduszne	małoduszne

Pochodzenie

Zob. mały I
Zob. dusza

1.a bezduszny - człowiek

Definicja

taki, który nie jest zdolny do szlachetnych czynów i uczuć wobec innych, a zwłaszcza do wybaczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	małego ducha, słaboduszny
	antonimy:	wielkiego ducha, wielkoduszny

Połączenia

ludzie małoduszni

Cytaty

Człowiek, który wyprzedził ociężałe urzędy i nieudolną policję, złapał zbrodniarza, teraz jest szarpany przez małodusznych urzędasów. Zamiast kwiatów, medalu i butelki koniaku grozi mu się konsekwencjami.

źródło: NKJP: Kowboj z immunitetem, Dziennik Polski, 2002-10-11

Z obserwacji wydawało się, że jest on oschły, złośliwy i małoduszny. Później, po bliższym poznaniu, okazał się człowiekiem bardzo czułym na nasze cierpienia i starał się zawsze nam dopomóc.

źródło: Stanislaw Wroński, ‎Maria Zwolakowa: Polacy – Żydzi, 1971 (books.google.pl)

Mirosława Z. czuje się osaczona, pozostawiona sama sobie. Toczy walkę z małoduszną sąsiadką [...]. Stanisława K. nie pozostaje dłużna i wytacza działa swoich zarzutów. Twierdzi, że Mirosława Z. nie jest wcale takim niewiniątkiem, jak usiłuje się przedstawić.

źródło: NKJP: Jerzy Waksmański: Prywatnych wojen moc, Dziennik Zachodni, 2001-02-15

1.b czyn

Definicja

świadczący o czyimś braku zdolności do szlachetnych czynów i uczuć wobec innych, a zwłaszcza do wybaczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

antonimy:

wielkoduszny

Cytaty

Nie ma przebaczenia, jeśli nie ma wyznania winy. Ale jeśli to wyznanie jest niewymuszone i poparte dorobkiem sześćdziesięciu lat życia, to odmowa przebaczenia byłaby małoduszną niegodziwością, niemającą nic wspólnego ani z chrześcijańską, ani ze świecką moralnością.

źródło: NKJP: Adam Krzemiński: Skurcze sumienia, Polityka, 2006-08-26

Akt przerwania ciąży równoznaczny z aktem odmowy użyczania swego ciała innej ludzkiej istocie, nie będąc tożsamy z aktem celowego zabójstwa, w pewnych sytuacjach może [...] być w pełni usprawiedliwiony, w innych zaś traktowany jako czyn egoistyczny i małoduszny.

źródło: Etyka, 1973 (books.google.pl)

- A cóż to szanownego redaktora sprowadza w nasze skromne progi? Może znowu chce mnie pan zabrać na jakąś przejażdżkę wielbłądem? Pominąłem milczeniem tę małoduszną złośliwość i wyłożyłem urzędnikowi cel mej wizyty.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Śladami Stasia i Nel, 1974

2.a bojaźliwy - człowiek

Definicja

taki, który z powodu ciągłego uczucia lęku nie potrafi przeciwstawić się innym albo nie chce odpowiadać za swoje działania

Noty o użyciu

Współcześnie używane głównie w kontekstach związanych z religią. Stosowane często w znaczeniu rzeczownikowym 'osoba małoduszna'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

W rezultacie tyranii (zarówno jednostki, jak i ludu) ludzie stają się nieufni, małoduszni i bezsilni.

źródło: W. Julian Korab-Karpowicz: Historia filozofii politycznej, 2010 (books.google.pl)

[...] zło okazuje się tylko podmiotowo wielkie ze względu na osobę, która doznaje lęku, w związku z jej wiekiem, płcią, usposobieniem itp. [...] ten zaś cechuje małodusznych, którzy bardzo łatwo wpadają w bojaźń, jak: dzieci, na ogół starcy i kobiety.

źródło: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1960 (books.google.pl)

Wierzymy, że śmierć, jaką ponieśli za wierność sumieniu, za wierność Chrystusowi, znajdzie odpowiedź w sercach wierzących, że ich świadectwo umocni słabych i małodusznych [...].

źródło: NKJP: Korpus języka mówionego PELCRA

2.b lęk

Definicja

świadczący o tym, że ktoś z powodu ciągłego uczucia lęku nie potrafi przeciwstawić się innym albo nie chce odpowiadać za swoje działania

Noty o użyciu

Współcześnie używane głównie w kontekstach związanych z religią.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

[...] w [...] rozdziale będzie mowa o planach na przyszłość, starości i śmierci, a więc o sprawach dosyć poważnych. [...] Nie dalibyśmy chyba dobrego przykładu, gdybyśmy [...] próbowali ten temat tchórzliwie pominąć. Więc porzućmy małoduszne lęki oraz trwożne zastrzeżenia i do dzieła.

źródło: NKJP: Bartłomiej Dobroczyński, Jerzy Owsiak: Orkiestra Klubu Pomocnych Serc, 1999

Wszystko to, wobec grozy odkrycia katyńskiego, było blade, brzmiało słabo, bo pełne było strachliwych niedomówień. Na krok stanowczy jednak — jedynie słuszny — nie pozwalał [...] małoduszny brak odwagi.

źródło: Władysław Pobóg-Malinowski: Najnowsza historia polityczna Polski. 1864-1945, 1983 (books.google.pl)

Mówimy niekiedy: „Miłość jest możliwa”. To stwierdzenie jest zbyt lękliwe, małoduszne. Trzeba raczej powiedzieć: „Miłość jest faktem”. Trzeba ją jedynie przyjąć i „już od zaraz”, od „teraz” będzie ona naszym udziałem.

źródło: Józef Augustyn: Jak zgadzać się na własne życie?, 1994 (books.google.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 22.09.2020