UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gwiazda betlejemska

1. w Biblii

Definicja

w Biblii gwiazda, która zaprowadziła Trzech Królów do Betlejem do nowo narodzonego Jezusa

Noty o użyciu

Zapisywane też wielkimi literami: Gwiazda Betlejemska.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gwiazda

Połączenia

  • blask; tajemnica; zjawisko gwiazdy betlejemskiej
  • zobaczyć gwiazdę betlejemską
    podążać, spieszyć za gwiazdą betlejemską

Cytaty

„Wigilijny piątek astronomiczny” będzie ostatnią imprezą organizowaną przez grudziądzkie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne w ramach obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii. W programie tego spotkania znalazł się sans w planetarium „Czym była gwiazda betlejemska”.

źródło: NKJP: (dx): Grudziądz: Czym była gwiazda betlejemska? Dowiesz się w planetarium, Gazeta Pomorska, 2009-12-15

Gwiazdę na szczycie drzewka wieszano na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, która wiodła Mędrców ze Wschodu do narodzonego Dzieciątka.

źródło: NKJP: G.Czerwińska: Kalendarz polski: O opłatku, choince i wieczerzy, Tygodnik Ciechanowski, 2003-12-24

Tradycyjnie wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pierwszą gwiazdką na niebie. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, oznaczającej narodziny Jezusa, którą na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie.

źródło: NKJP: Ewa Kropiowska: Magia wigilijnej nocy, Gazeta Krakowska, 2006-12-19

Wypatrując w wieczór wigilijny pierwszej gwiazdki, ocieramy się o tajemnicę Gwiazdy Betlejemskiej, zagadkowego zjawiska, które towarzyszyło narodzinom Jezusa.

źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk: Nauka, Magazyn Gazety Wyborczej, 1993-12-23

Odmiana

typ frazy: fraza rzeczownikowa

ż, odmienny: gwiazda, betlejemska

2. w Wigilię

Definicja

pierwsza gwiazda, która w wieczór Wigilii Bożego Narodzenia pojawia się na niebie, co zwyczajowo traktowane jest jako znak do rozpoczęcia kolacji wigilijnej, upamiętniająca biblijną gwiazdę betlejemską

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pierwsza gwiazdka

Połączenia

  • gwiazda betlejemska na niebie
  • gwiazda betlejemska świeci

Cytaty

Niech ta gwiazda betlejemska, która świeci nam o zmroku, zaprowadzi Was do szczęścia i radości w Nowym Roku.

źródło: NKJP: Ludzie ludziom ślą życzenia, Dziennik Polski, 2001-12-24

- Polowania wigilijne są akceptowane przez nasze małżonki i rodziny, zadowolone z tego, że myśliwy nie przeszkadza w przygotowaniach do wieczerzy i nie zawadza w tym dniu w domu, pod warunkiem, że zdąży on wrócić z lasu przez zabłyśnięciem gwiazdy betlejemskiej...

źródło: NKJP: Opłatek pod amboną, Dziennik Polski, 2002-12-27

U Czyżewskiego zaś i Makowskiego śpiewają limanowscy i sądeccy pasterze, za gwiazdą betlejemską śpieszą - może na Prehybę? może na Runek? - i tam szukają szopy z Dzieciątkiem.

źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1959

Rodziny polskie kultywują tradycję rozpoczynania kolacji wraz z pojawieniem się na niebie gwiazdy betlejemskiej. Najpopularniejszą potrawą na wigilijnym stole jest ryba (95 proc.), najczęściej smażona.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanke: Jesteśmy przywiązani do tradycji, Dziennik Zachodni, 2010-12-08

Odmiana

typ frazy: fraza rzeczownikowa

ż, odmienny: gwiazda, betlejemska

3. ozdoba

Definicja

ozdobny przedmiot w kształcie gwiazdy, symbolizujący gwiazdę, która według Biblii zaprowadziła Trzech Królów do Jezusa, służący jako ozdoba choinki bożonarodzeniowej lub noszony przez kolędników

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

  • duża, mała, wielka; błyszcząca gwiazda betlejemska
  • konkurs na gwiazdę betlejemską
  • wykonać; obnosić gwiazdę betlejemską
  • szopka i gwiazda betlejemska

Cytaty

Od św. Szczepana zaczynają chodzić po domach kolędnicy z szopką kukiełkową, gwiazdą betlejemską, turoniem i Herodami.

źródło: NKJP: (AF): Jasełka na rynku, Dziennik Polski, 2001-12-15

Wszyscy oni, podobnie jak chłopcy obnoszący gwiazdę betlejemską, śpiewali nie tylko nabożne pieśni, zapraszając do wspólnej zabawy. Kolędników należało suto ugościć.

źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994

Pracownicy Urzędu Gminy i Miasta od razu ozdobili iglaste drzewko sporą ilością różnokolorowych światełek, zaś czubek został zwieńczony gwiazdą betlejemską, pozostawiającą za sobą świecącą w nocy smugę.

źródło: NKJP: Strojenie choinki, Dziennik Polski, 2001-12-07

Pod koniec tej sceny chóry anielskie śpiewały kościelne psalmodia, kolędował chór chłopięcy z gwiazdą betlejemską.

źródło: NKJP: Wanda Zwinogrodzka: „Dziady” grają ostatni raz, Gazeta Wyborcza,1993-01-30

Odmiana

typ frazy: fraza rzeczownikowa

ż, odmienny: gwiazda, betlejemska

4. roślina

Definicja

doniczkowa roślina ozdobna, o dużych liściach, zabarwionych najczęściej na czerwono w górnej części łodygi i tworzących rozetę wokół niewielkich kwiatów, wykorzystywana często jako dekoracja na Boże Narodzenie; Euphorbia pulcherrima

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ogrodowe i doniczkowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ozdobne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  poinsecja, wilczomlecz piękny

Połączenia

  • gwiazda betlejemska w doniczce
  • czerwona, różowa, żółta gwiazda betlejemska
  • uprawiać; podlewać; sprzedawać gwiazdę betlejemską
  • gwiazda betlejemska kwitnie

Cytaty

Zdaniem wystawców, równie piękną ozdobą świątecznych stołów jest znana od lat gwiazda betlejemska. Wczoraj można było zobaczyć wiele odmian i barw tego wspaniałego kwiatu.

źródło: NKJP: Zimowe drzewko, Dziennik Polski, 2001-12-17

Gwiazdę betlejemską należy regularnie podlewać, jednak woda nie powinna zbyt długo stać na podstawce.

źródło: NKJP: Gwiazda na gwiazdkę, Dziennik Polski, 2002-12-04

By cały dom wypełniła niepowtarzalna atmosfera, należy w każdym pomieszczeniu ustawić jakiś świąteczny akcent. Ciekawym dodatkiem będzie gwiazda betlejemska w ozdobnej donicy.

źródło: NKJP: Świąteczny dom, prasa, 2001

Zwiedzając Meksyk natknął się na nieznany kwiat o dekoracyjnych krwistoczerwonych liściach. Zachwycony oryginalnością rośliny, wyjeżdżając zabrał jej sadzonki. Tak zaczęły się międzynarodowe podróże wilczomleczu pięknego, zwanego gwiazdą betlejemską.

źródło: NKJP: Ludmiła Milc: Kwiaty z dobrym nazwiskiem, 2003

Pracowali w ogrodnictwie, przy produkcji opakowań, na święta Bożego Narodzenia sprzedawali kwiaty - gwiazdy betlejemskie.

źródło: NKJP: Maria Wiernikowska: Herszt młodocianych przedsiębiorców, Magazyn Gazety Wyborczej, 1994-01-28

Odmiana

typ frazy: fraza rzeczownikowa

ż, odmienny: gwiazda, betlejemska
Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj