UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ochronić

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *o(b)chorniti 'chronić, osłonić, ostrzec'

Definicja

nie dopuścić do tego, by komuś stało się coś złego lub by coś uległo uszkodzeniu bądź zniszczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  uchronić, ustrzec

Połączenia

  • immunitet, lek, parasol ochronił; szczepionka ochroniła
  • ochronić ciało, głowę, organizm, serce, skórę, włosy; dzieci, mieszkańców, młodzież, rodzinę, społeczeństwo; dom, interesy, majątek, pieniądze
  • ochronić od napaści, od wszelkiego złego
  • ochronić przed bakteriami, przed chorobą, przed infekcją, przed rakiem, przed stresem, przed wirusami; przed burzą, przed napadem, przed ogniem, przed rabunkiem, przed zniszczeniem

Cytaty

Sąd może ochronić świadka tylko, gdy zażąda tego prokurator.

źródło: KWSJP: Ryszard Janowski; Tomasz Gdula: Sędzia nie może się ukrywać, Nowa Trybuna Opolska, 2006

– Musisz zrozumieć, Ewuś – tłumaczył ojciec – że byłem surowy, bo chciałem ochronić cię przed zejściem na złą drogę.

źródło: KWSJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003

Pokrywa śnieżna może ochronić rośliny przed niszczącym działaniem mrozów.

źródło: KWSJP: Krystyna Falińska: Ekologia roślin, 1997

Możecie, panie, zawrzeć z Zakonem [...] układy i ochronić Wilno od najazdów.

źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977

[...] ówczesna ustawa wodna zobowiązywała przedsiębiorcę korzystającego z wody do założenia i utrzymania urządzeń, które by okolice o pięknym krajobrazie mogły ochronić od zeszpecenia.

źródło: KWSJP: Wojciech Radecki: Wykroczenia przeciwko środowisku: przewodnik po przepisach, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochronię
ochronimy
2 os. ochronisz
ochronicie
3 os. ochroni
ochronią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochroniłem
+(e)m ochronił
ochroniłam
+(e)m ochroniła
ochroniłom
+(e)m ochroniło
ochroniliśmy
+(e)śmy ochronili
ochroniłyśmy
+(e)śmy ochroniły
2 os. ochroniłeś
+(e)ś ochronił
ochroniłaś
+(e)ś ochroniła
ochroniłoś
+(e)ś ochroniło
ochroniliście
+(e)ście ochronili
ochroniłyście
+(e)ście ochroniły
3 os. ochronił
ochroniła
ochroniło
ochronili
ochroniły

bezosobnik: ochroniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochrońmy
2 os. ochroń
ochrońcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochroniłbym
bym ochronił
ochroniłabym
bym ochroniła
ochroniłobym
bym ochroniło
ochronilibyśmy
byśmy ochronili
ochroniłybyśmy
byśmy ochroniły
2 os. ochroniłbyś
byś ochronił
ochroniłabyś
byś ochroniła
ochroniłobyś
byś ochroniło
ochronilibyście
byście ochronili
ochroniłybyście
byście ochroniły
3 os. ochroniłby
by ochronił
ochroniłaby
by ochroniła
ochroniłoby
by ochroniło
ochroniliby
by ochronili
ochroniłyby
by ochroniły

bezosobnik: ochroniono by

bezokolicznik: ochronić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ochroniwszy

gerundium: ochronienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ochronienie
ochronienia
D. ochronienia
ochronień
C. ochronieniu
ochronieniom
B. ochronienie
ochronienia
N. ochronieniem
ochronieniami
Ms. ochronieniu
ochronieniach
W. ochronienie
ochronienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ochroniony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ochroniony
ochroniony
ochroniony
ochronione
ochroniona
D. ochronionego
ochronionego
ochronionego
ochronionego
ochronionej
C. ochronionemu
ochronionemu
ochronionemu
ochronionemu
ochronionej
B. ochronionego
ochronionego
ochroniony
ochronione
ochronioną
N. ochronionym
ochronionym
ochronionym
ochronionym
ochronioną
Ms. ochronionym
ochronionym
ochronionym
ochronionym
ochronionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ochronieni
ochronieni
ochronione
ochronione
D. ochronionych
ochronionych
ochronionych
ochronionych
C. ochronionym
ochronionym
ochronionym
ochronionym
B. ochronionych
ochronionych
ochronionych
ochronione
N. ochronionymi
ochronionymi
ochronionymi
ochronionymi
Ms. ochronionych
ochronionych
ochronionych
ochronionych

odpowiedniki aspektowe: chronić , ochraniać

Składnia

bez ograniczeń + ochronić +
KOGO/CO + przed KIM/CZYM | od CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 05.10.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj